Herkomst van het woordje ‘oké’

Het tussenwerpsel oké, in het Engels geschreven als okay, kennen we allemaal. Het betekent: goed, in orde, prima, top. Vaak laat je nog even je duim zien als je dit woord uitspreekt, als een extra visuele bekrachtiging. De herkomst van het kleine woordje is veel bediscussieerd. In vijf diepgravende artikelen in het tijdschrift American Speech gaf de Amerikaanse hoogleraar Allan Walker Read in 1963 en 1964 duidelijkheid over de ontstaansgeschiedenis van ‘oké’. Het woord is wereldwijd bekend geworden door het optreden van de Amerikaans-Nederlandse president Martin van Buren.

Het begon allemaal in de zomer van 1838 in de stad Boston, waar een afkortingenrage losbarstte onder inwoners en journalisten. Ze ontwikkelden een soort premoderne sms-taal, waarbij ze woorden volgens de uitspraak en niet volgens de spelling opschreven. All right, bijvoorbeeld, kortte men niet af als A.R., maar als O.W., naar de uitspraak Oll wright. Oll wright was de directe voorganger van O.K. De afkorting O.K. – dat stond voor het verkeerd geschreven Oll Korrekt – verscheen voor het eerst op 23 maart 1839 in de Boston Morning Post. In de zomer van 1839 waaide de woordjesrage over naar New York, en in de herfst naar New Orleans. Deze steden pikten ook de afkorting O.K. op.

Ongetwijfeld zou O.K. vergeten zijn, maar de aanhang van de van oorsprong Nederlandse politicus Martin van Buren, die sinds 1837 Democratisch president was, gebruikte de afkorting in de strijd om een tweede ambtstermijn. Van Buren was afkomstig uit het dorpje Old Kinderhook in de staat New York en was in de zeventiende eeuw door Nederlanders gesticht. Daarom was Van Burens alias The Fox of Old Kinderhook. De Democraten kozen Old Kinderhook als hun geuzennaam en richtten op 23 maart 1840 The Democratic O.K. Club op.

Varianten

Hoewel Van Buren niet herkozen zou worden, zorgde het gebruik van O.K. ervoor dat dit woordje in de Verenigde Staten en daarna wereldwijd bekend raakte. President werd in 1841 William Harrison van de Whig Party, die echter al na dertig dagen presidentschap stierf en opgevolgd werd door vicepresident John Tyler. Hoe het ook zij, de Whigs besloten de Democraten te sarren met hun woordje O.K., en bedachten er allerlei varianten op. Zo zou het Arabisch zijn en omgekeerd kicked out (Het Witte Huis) betekenen, of: Orful Katastrophe, Off to Kinderhook dan wel Oll Krying of Out of Klients.

Gebruikte varianten op het woord O.K. zijn onder meer: okay, oké, okido en okidoki.

Bronnen ▼