Portugal leent hart van de eerste Braziliaanse keizer tijdelijk uit

De eerste keizer van Brazilië, Dom Pedro I, stierf in 1834 in Portugal. Bijna honderdvijftig jaar later keerde zijn lichaam terug naar Brazilië om een nieuwe laatste rustplaats te krijgen in São Paulo. Zijn hart bleef echter achter in Portugal. Vanwege de viering van tweehonderd jaar Braziliaanse onafhankelijkheid leent Portugal dit hart nu echter tijdelijk uit.

Dom Pedro I overleed in september 1834 aan de gevolgen van tuberculose. Zoals hij had gewenst kreeg zijn hart een plek in een glazen container in de Nossa Senhora da Lapa-kerk in de Portugese stad Porto. Zijn lichaam werd overgebracht naar het Pantheon van de Braganzas, hoewel hij in zijn testament had aangegeven dat hij in Brazilië begraven wilde worden. In 1972, tijdens de voering van honderdvijftig jaar Braziliaanse onafhankelijkheid, werd het lichaam van de eerste Braziliaanse keizer alsnog naar Zuid-Amerika overgebracht. Het kreeg daar een plek in een belangrijk onafhankelijkheidsmonument in São Paulo.

Het hart van de keizer, die in Brazilië de bijnaam ‘de bevrijder’ heeft, is niet vaak te zien voor het publiek. Vanwege de viering van tweehonderd jaar onafhankelijkheid leent Portugal het bijzondere orgaan tijdelijk uit aan Brazilië. Het zal daar tijdens een militaire plechtigheid in ontvangst bij het presidentieel paleis in de hoofdstad Brasilia in ontvangst worden genomen. Het hart kan daar vervolgens enkele dagen bewonderd worden en zal in september weer terugkeren naar Porto.

Wie was Dom Pedro I?

Dom Pedro was de zoon van koning Johan VI of Portugal uit het Huis van Braganza en was ook diens beoogde opvolger. In deze tijd zwaaide Portugal nog de scepter over Brazilië. Nadat Napoleon Portugal had ingenomen, week de koninklijke familie uit naar de belangrijke overzeese kolonie die nu dus ook als schuilplaats kon dienen. In 1821 keerde koning Johan VI weer terug naar Europa. Zijn zoon Dom Pedro koos er echter voor in Brazilië te blijven: “fico” (ik blijf).

De troonopvolger werd door zijn vader aangesteld als regent van Brazilië. In die hoedanigheid liet de jonge Portugees zich in deze periode omringen door verschillende minister die pleitten voor een onafhankelijk Brazilië. Deze signalen bereikten ook Portugal maar de Cortes (parlement) daar voelde er niets voor de Brazilianen meer vrijheid te geven en eiste bovendien dat Dom Pedro terugkeerde naar Lissabon om “zijn politieke opleiding af te ronden”. Dom Pedro was echter vastbesloten in Brazilië te blijven en riep op 7 september 1822 de Braziliaanse onafhankelijkheid uit. Duidelijk was dat Portugal niet bij machte was om zich tegen deze machtsovername te verzetten. De paar Portugese garnizoenen die in het land verbleven waren geen partij voor de Braziliaanse troepen en werden dan ook al snel ontwapend. Binnen drie maanden werd Dom Pedro hierna tot keizer gekroond. Voor Portugal was dit een groot verlies, maar Brazilië bleef dankzij de nieuwe keizer wel binnen het Huis van Braganza.

Na het overlijden van zijn vader in 1826 werd Dom Pedro ook koning van Portugal, als Peter IV. Hij had echter nog altijd geen zin om zich in Portugal te vestigen en stond de troon daarom al na enkele dagen af aan zijn dochter Maria da Glória, op voorwaarde dat zij met haar oom Michaël trouwde.

In 1831 deed Dom Pedro na enkele opstanden en hevige oppositie vanuit het parlement afstand van de keizerskroon, ten gunste van zijn vijfjarige zoon Peter, die de geschiedenisboeken inging als Dom Pedro II. De afgetreden keizer vertrok hierna naar Portugal om zijn dochter te helpen met regeren. Dat was geen sinecure want in 1832 brak in Portugal een burgeroorlog uit.

Boek: The History of Brazil

Bronnen ▼