Enige tijd geleden was ik voor het eerst in Yanouh. Er zijn in Libanon grotere cultusplaatsen, zoals in Faqra, Sfiré of Niha (om niet wéér Baalbek te noemen). Er zijn ook lieflijker gesitueerde sites, zoals Machnaqa of het bronnenheiligdom Afqa. Maar Yanouh is dan weer een van de meest interessante complexen.
Het ligt dus aan de weg van Byblos naar Afqa, van de Dame van Byblos naar Adonis. Hoewel de namen van die twee godheden in de loop der eeuwen veranderden, gaat de verering terug tot het vroege derde millennium v.Chr. De oudste vondsten in Yanouh dateren dan ook uit de achtentwintigste eeuw. Of het al een cultusplaats was, valt niet uit te maken. (De vraag of de grens tussen profaan en sacraal überhaupt te trekken valt in die tijd, laat ik maar even wat ze is).
De oudste tempel in Yanouh dateert uit de tweede eeuw v.Chr. Hellenistisch dus. Sindsdien is er continuïteit van cultus. In de Romeinse tijd zette men er een vrij grote tempel naast met vreemde zijdeuren. Zie de foto hierboven. Het is alsof deze tempel zó was gebouwd dat je er vanuit de hellenistische tempel naar toe kon lopen of doorheen kon kijken. Later bouwde men nog maar een derde tempel. Die was wel iets kleiner. Alles op een kluit.
Tweeëntwintig eeuwen
Late Oudheid: een kerk erbij, die verschillende keren is herbouwd. Het lijkt erop dat hier destijds een maronitische en een Grieks-orthodoxe kerk naast elkaar hebben gestaan. Je zou willen weten hoe men met elkaar omging. In de twaalfde eeuw was de grote Romeinse tempel omgebouwd tot een derde kerkgebouw. Omdat die tempel was opgetrokken uit een soort blauwgrijze steen, heette de hier vereerde heilige Sint-Joris de Blauwe. Waarbij Sint-Joris, zoals in het Midden-Oosten gebruikelijk, de gekerstende versie was van een oudere godheid: Ba’al of Adonis, wie zal het zeggen.
Dit was destijds een belangrijk maronitisch centrum. De Kruisvaarders uit het westen die een alliantie sloten met de maronieten, moeten dat hier hebben gedaan.
Sindsdien presenteren de maronieten zich als de Libanese variant van de kerk van Rome, wat theologisch niet helemaal klopt, maar op die slak zullen we geen zout leggen. Er is trouwens nog steeds een maronitische kerk, dus we hebben hier te maken met tweeëntwintig eeuwen oosterse godsdienstgeschiedenis. Islamitische invloeden lijken overigens te ontbreken, maar dit afgelegen gebied is sowieso grotendeels christelijk gebleven, wat eens te meer bewijst dat het Midden-Oosten nooit volledig is geïslamiseerd.
