Dark
Light

Het heiligdom van Yanouh

Videos over Byblos
2 minuten leestijd
De Romeinse tempel bij Yanouh
De Romeinse tempel bij Yanouh

Enige tijd geleden was ik voor het eerst in Yanouh. Er zijn in Libanon grotere cultusplaatsen, zoals in Faqra, Sfiré of Niha (om niet wéér Baalbek te noemen). Er zijn ook lieflijker gesitueerde sites, zoals Machnaqa of het bronnenheiligdom Afqa. Maar Yanouh is dan weer een van de meest interessante complexen.

Het ligt dus aan de weg van Byblos naar Afqa, van de Dame van Byblos naar Adonis. Hoewel de namen van die twee godheden in de loop der eeuwen veranderden, gaat de verering terug tot het vroege derde millennium v.Chr. De oudste vondsten in Yanouh dateren dan ook uit de achtentwintigste eeuw. Of het al een cultusplaats was, valt niet uit te maken. (De vraag of de grens tussen profaan en sacraal überhaupt te trekken valt in die tijd, laat ik maar even wat ze is).

De oudste tempel in Yanouh dateert uit de tweede eeuw v.Chr. Hellenistisch dus. Sindsdien is er continuïteit van cultus. In de Romeinse tijd zette men er een vrij grote tempel naast met vreemde zijdeuren. Zie de foto hierboven. Het is alsof deze tempel zó was gebouwd dat je er vanuit de hellenistische tempel naar toe kon lopen of doorheen kon kijken. Later bouwde men nog maar een derde tempel. Die was wel iets kleiner. Alles op een kluit.

Tweeëntwintig eeuwen

Late Oudheid: een kerk erbij, die verschillende keren is herbouwd. Het lijkt erop dat hier destijds een maronitische en een Grieks-orthodoxe kerk naast elkaar hebben gestaan. Je zou willen weten hoe men met elkaar omging. In de twaalfde eeuw was de grote Romeinse tempel omgebouwd tot een derde kerkgebouw. Omdat die tempel was opgetrokken uit een soort blauwgrijze steen, heette de hier vereerde heilige Sint-Joris de Blauwe. Waarbij Sint-Joris, zoals in het Midden-Oosten gebruikelijk, de gekerstende versie was van een oudere godheid: Ba’al of Adonis, wie zal het zeggen.

Dit was destijds een belangrijk maronitisch centrum. De Kruisvaarders uit het westen die een alliantie sloten met de maronieten, moeten dat hier hebben gedaan.

Sindsdien presenteren de maronieten zich als de Libanese variant van de kerk van Rome, wat theologisch niet helemaal klopt, maar op die slak zullen we geen zout leggen. Er is trouwens nog steeds een maronitische kerk, dus we hebben hier te maken met tweeëntwintig eeuwen oosterse godsdienstgeschiedenis. Islamitische invloeden lijken overigens te ontbreken, maar dit afgelegen gebied is sowieso grotendeels christelijk gebleven, wat eens te meer bewijst dat het Midden-Oosten nooit volledig is geïslamiseerd.

Video 23: Het heiligdom van Yanouh

https://youtu.be/ygyV0XPGVS4
Dit bericht verscheen eerder op de Mainzer Beobachter. De auteur kreeg een tegemoetkoming in zijn reiskosten van het Rijksmuseum van Oudheden. De expositie Byblos, ’s werelds eerste havenstad is tot en met 12 maart te bezoeken in het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden. Het publieksboek is als Open Access-bestand te vinden bij Sidestone Press en ook als papieren boek te bestellen.

Jona Lendering is historicus, webmaster van Livius.org en docent bij Livius Onderwijs. Hij publiceerde verschillende boeken en verzorgt een nieuwsbrief over de Oudheid. Zie ook zijn blog: mainzerbeobachter.com

Gerelateerde rubrieken:

Gratis geschiedenismagazine

Ontvang, net als ruim 51.000 anderen, iedere week de gratis nieuwsbrief van Historiek:

Gratis nieuwsbrief

Meld u aan voor onze wekelijkse nieuwsbrief (51.171 actieve abonnees)


Donateurs ondersteunen ons project en dragen direct bij aan de uitbreiding van ons archief.

Meer informatie

×