Als er zo nu en dan in de media beelden vertoond worden van Noord-Korea ben ik altijd weer bijzonder verbaasd. Sterker nog, ik moet er wel eens om lachen, zo gek is het. Alsof het land een grote comedyshow opvoert. Helaas weten we allemaal dat het geen comedy is. Het is ernst en bijzonder ernstig ook.
In Meisje met zeven namen vertelt Hyeonseo Lee over het Noord-Korea waarin zij opgroeide. Hoe ze op haar zevende haar eerste publieke executie zag, de twee portretten van de Grote Leiders het belangrijkste in hun huis waren en het grootste deel van het onderwijs bestond uit het vereren van de Leiders en het oefenen van militaire marsen.
Maar ze vertelt ook over een samenleving waarbij niemand elkaar vertrouwt en iedereen op zichzelf is. Hoe een communistisch land mensen dwingt om totaal individualistisch te worden:
“Vriendelijkheid jegens vreemden is zeldzaam in Noord-Korea. Het is riskant om anderen te helpen (..) Vriendelijke mensen die anderen vooropzetten en daarna pas aan zichzelf dachten, zouden de eersten zijn die de dood vonden. Het waren de meedogenlozen en egoïsten die zouden overleven.”
Toch heeft Hyeonseo Lee het nog vrij goed in Noord-Korea, haar vader is militair en haar moeder is van een hoge ‘kaste’, waardoor het gezin een fijn huis heeft. Omdat haar moeder een goede handelaar is, heeft het gezin spullen die anderen niet hebben en meestal eten genoeg. Maar ook zij raken betrokken bij de armoede tijdens de Grote Hongernood in 1993. Niet alleen zien ze mensen creperen op straat, ook krijgt het gezin een brief van een tante:
“Lieve zus,
Tegen de tijd dat je dit leest, zullen wij vijven niet meer op deze wereld zijn. We hebben al een paar weken niet gegeten. We zijn uitgemergeld, al onze lichamen zijn sinds kort helemaal opgezwollen. We wachten op de dood.”
Zo belandt ze op achttienjarige leeftijd in een vreemd land, zonder haar moeder en broer. Ze is beslist niet veilig, want in China worden Noord-Koreanen meteen teruggestuurd met alle gevolgen van dien.
Hyeonseo Lee is slim en vindingrijk. Door het hele boek heen lees je echter ook hoe het haar had kunnen vergaan als ze deze eigenschappen niet had gehad. Verhalen van anderen die op obscure plekken belanden of terug worden gestuurd met alle gevolgen van dien. Vluchtelingen die het niet redden in de ‘vrije’ wereld.
Als de Noord-Koreaanse vluchtelingen geluk hebben, komen ze uiteindelijk terecht in Zuid-Korea, waar ze wél welkom zijn. Daar komen ze in een soort herstellingsoord terecht om te leren hoe het leven werkt als je zelf keuzes mag maken, want dat hebben ze nooit geleerd.
“Ik woonde lessen bij over democratie, onze rechten, de wet en de media. We leerden hoe we een bankrekening moesten openen. (…) Een politieagent vertelde wat me moesten doen in noodgevallen, zoals wanneer je een ambulance nodig had.”
Wie het boek leest blijft waarschijnlijk net als ik zitten met twee belangrijke vragen:
- Hoe is het mogelijk niemand wat doet tegen Noord-Korea?
- Hoe is het mogelijk dat de buurlanden de vluchtelingen niet helpen?
Persoonlijk verhaal
Meisje met zeven namen is een prachtig en belangrijk boek. Meeslepend geschreven en zeer persoonlijk.
Het boek is beslist geen aanklacht tegen Noord-Korea. Sterker nog, het is eigenlijk een ode aan een leven waar de schrijfster soms nog steeds naar terug verlangd, maar dat uiteindelijk gebaseerd was op heel veel leugens. En er is geen weg meer terug.
Boek: Meisje met zeven namen – Hyeonseo Lee
Bekijk dit boek bij:
