In zak en as zitten – Herkomst en betekenis

Wie in zak en as zit heeft aardig wat problemen en ziet het (even) niet meer zitten. De persoon in kwestie is diep bedroefd of wanhopig en zit in de put. Waar komt deze uitdrukking vandaan?

De uitdrukking ‘in zak en as zitten’ vindt zijn herkomst, zoals veel meer uitdrukkingen, in de bijbel. Vroeger zouden joden die in de problemen zaten of bijvoorbeeld rouwden om het heengaan van een naaste, het hoofd hebben bestrooid met as. Daarnaast hulden ze zich in een ‘zak’, een ruw, donker gewaad zonder mouwen. Dit rouwgebruik wordt beschreven in het bijbelboek Ester. Op een dag hoort de joodse Mordechai dat de Babyloniërs alle joden willen uitroeien. Het verhaal meldt dan:

Toen Mordechai vernam wat er was gebeurd, scheurde hij zijn kleren, hulde zich in een rouwkleed en bedekte zich met stof. Zo ging hij de stad door, terwijl hij luid en bitter klaagde. Esther 4:1 (NBG)

In oudere vertalingen, zoals de Statenvertaling, is sprake van een ‘zak met asch’. Het gebruik zou voortkomen uit de gedachte dat de mens, in vergelijking met god, niets meer is dan stof en as.

Boek: Spreekwoorden en gezegden uit de bijbel

Bronnen ▼