Inauguratie van de Amerikaanse president

De inauguratie van een president van de Verenigde Staten is een plechtige gebeurtenis. De kort daarvoor democratisch gekozen president wordt dan geïnstalleerd. George Washington was in 1798 de eerste president die officieel werd geïnaugureerd. In 2021 werd is het de beurt aan Joe Biden die dan de 46e president van de Verenigde Staten wordt.

Inauguration Day, zoals de dag in Amerika genoemd wordt, is een dag vol protocollen en ceremonie. De dag markeert het begin van een nieuwe vierjarige ambtsperiode van de president. Hoewel het geen officiële vrije dag is wonen veel Amerikanen de ceremonie bij of bezoeken ze feesten die ter gelegenheid van de inauguratie zijn georganiseerd. Sinds 1949 wordt de ceremonie ook (live) op televisie uitgezonden.

Gold Codes

Voor de aanstaande president begint de dag al vroeg. Uren voordat hij (of zij) ten overstaan van het Amerikaanse volk bij het Capitool plechtig de ambtseed aflegt, heeft de aanstaande president al een ontmoeting met de nationale veiligheidsadviseur van zijn voorganger. Deze praat de president-elect bij over de stand van zaken in allerlei belangrijke veiligheidskwesties.

Een ambtenaar van de militaire afdeling van het Witte Huis praat hem vervolgens nog bij over de geheime codes (Gold Codes) waarmee een Amerikaanse president – zonder tussenkomst van bijvoorbeeld een Defensie-minister of veiligheidsadviseur – opdracht kan geven voor een kernaanval. Na zijn inauguratie wordt de president altijd geassisteerd door een assistent met een attachékoffer met daarin een zender waarmee de opdracht voor een nucleaire aanval aan Defensie afgegeven kan worden.

Sinds 1933 (Franklin Delano Roosevelt) is het traditie dat de aanstaande president, samen met de aanstaande vice-president, voorafgaand aan de inauguratieceremonie nog een bezoek brengt aan de kerk.

20 januari

De eedaflegging, precies om 12:00 uur ’s middags, vindt tegenwoordig altijd plaats op 20 januari van het jaar na de verkiezingen. Vroeger ging dat anders. George Washington werd in 1798 bijvoorbeeld op 30 april in New York geïnaugureerd (de stad Washington bestond nog niet), slechts enkele weken nadat hij was gekozen. Drie jaar later bepaalde het Congres dat de inauguratie voortaan altijd plaats moest vinden op 4 maart in het jaar na de verkiezingen. De Founding Fathers hechtten er belang aan dat die datum gehandhaafd werd, maar in 1933 werd er toch van afgeweken. Het feit dat een verliezende president nog vier maanden kon blijven regeren en de winnaar van de verkiezingen dus lang op zijn beurt moest wachten, werd door steeds meer mensen als een probleem ervaren. Franklin Delano Roosevelt moest na zijn verkiezingsoverwinning ook nog vier maanden wachten tot hij zittend president Herbert Hoover mocht vervangen. Menigeen vond dat te lang. Kort na zijn aantreden werd daarom bepaald dat Inauguration Day voortaan op 20 januari wordt gehouden, tenzij die dag op een zondag valt. In dat geval verschuift de inauguratieceremonie naar 21 januari.

Sinds president Andrew Jackson (1829) vindt de inauguratie traditiegetrouw plaats voor het Capitool in Washington. In enkele gevallen is er van afgeweken. Ronald Reagan legde de presidentiële eed in 1984 bijvoorbeeld binnen af omdat het die dag buiten ontzettend koud was. Dat lijkt misschien aanstellerig, maar dat het verstandig kan zijn om met het weer rekening te houden bleek in 1841. President William Henry Harrison speechte toen na zijn inauguratie bijna twee uur in de vrieskou. De kersverse president liep daarbij een verkoudheid op die zich ontwikkelde tot een longontsteking. Deze werd de president op 4 april 1841 fataal, precies dertig dagen na zijn eedaflegging. Ook de eerste inauguratie van Lyndon B. Johnson vond niet bij het Capitool plaats. Op de dag van de moord op John F. Kennedy werd deze vice-president snel geïnaugureerd aan boord van het presidentiële vliegtuig, de Air Force One. Dit in bijzijn van Jackie Kennedy, de weduwe van de vermoorde president. De bloedspetters zaten nog op haar kleding.

Voorafgaand aan de eedaflegging van de nieuwe president zijn er bij het Capitool vaak verschillende toespraken. De United States Marine Band speelt verder traditiegetrouw het Hail to the Chief, de presidentiële hymne van de Verenigde Staten. Belangrijk onderdeel van het ‘voorprogramma’ is verder de eedaflegging van de nieuwe vice-president.

De presidentiële eed

De inhoud van de presidentiële eed, die meestal wordt afgenomen door de opperrechter van de Verenigde Staten, is vastgelegd in de grondwet en luidt als volgt:

“I do solemnly swear (or affirm) that I will faithfully execute the Office of President of the United States, and will to the best of my Ability, preserve, protect and defend the Constitution of the United States.”

Nederlands: “Ik zweer plechtig dat ik getrouw het ambt van president van de Verenigde Staten zal uitoefenen en dat ik naar mijn beste vermogen de Grondwet van de Verenigde staten zal bewaren, beschermen en verdedigen.”

Vaak besluit de nieuwe president deze zinnen nog met een “so help me God”. De kersverse president houdt vervolgens een toespraak waarin hij zijn plannen voor het land uit de doeken doet. De lengte van deze speeches varieert enorm. De kortste telde slechts 135 woorden en de langste (die van de ongelukkige William Henry Harrison) telde maar liefst 8.445 woorden. Na de toespraak wordt doorgaans nog een stuk uit de Bijbel gelezen. Daarna wordt de officiële ceremonie afgesloten met het Amerikaanse volkslied, tegenwoordig vaak gezongen door een prominent. Het officiële gedeelte van de inauguratie zit er dan op, maar dat betekent niet dat de president geen plichtplegingen meer heeft. Hij wordt namelijk verwacht op allerlei galafeesten en vaak is er een parade, van het Capitool via Pennsylvania Avenue naar het Witte Huis. Dit laatste onderdeel is een nachtmerrie voor de geheime diensten omdat de president zich dan open en bloot aan het volk toont wat de kans op een aanslag groter maakt.

In 2021 zal het feestelijke onderdeel van Inauguration Day vanwege de coronacrisis zeer sober zijn.

Meubilair

Achter de schermen wordt op Inauguration Day ook hard gewerkt aan een verhuizing. Het is namelijk de bedoeling dat het meubilair van de nieuwe president op de ochtend van de inauguratie al naar het Witte Huis wordt overgebracht. Tegelijkertijd moeten de meubelen van de vertrekkende president op een respectvolle manier afgevoerd worden. Om deze verhuisoperatie soepel te laten verlopen, worden er vooraf soms afspraken gemaakt en krijgt de komende president bijvoorbeeld toestemming een deel van het meubilair in de weken voor de inauguratie tijdelijk op te slaan in een van de bijgebouwen van het Witte Huis, zodat het na de eedaflegging snel tevoorschijn kan worden getoverd. Dit gebeurde bijvoorbeeld in het geval van de Obama’s. Stephen Rochon, de toenmalige hoofdportier van het Witte Huis zei daarover later:

“We wilden het [meubilair] buiten het zicht van de zittende familie houden. Niet dat ze niet wisten dat het er was, maar we wilden niet dat ze het gevoel kregen dat ze uit huis werden gezet.”

Overzicht van Boeken over de Amerikaanse geschiedenis

Korte video over de inauguratie van de Amerikaanse president:

Bronnen ▼