Jim Crow-wetten – Segregatie en rassenscheiding in de Verenigde Staten

De Jim Crow-wetten zijn vernoemd naar een rond 1830 populair Amerikaans liedje. Met de term Jim Crow-wetten worden de segregatiewetten bedoeld die vanaf 1877 ingevoerd werden en een scheiding nastreefde van zwarten en blanken in het openbare leven. Ze bleven rechtsgeldig tot 1964-1965.

Jim Crow: een populair liedje

Rond 1830 ontstond het typetje Jim Crow. Een blanke artiest trad, gekleed en geschminkt als een Afro-Amerikaan, in de Verenigde Staten op en speelde dan het populaire liedje ‘Jim Crow’. De song was bedacht door de acteur Thomas D. ‘Daddy’ Rice (1808-1860) in 1828. Diens optredens sloegen flink aan in de Verenigde Staten, maar ook in Groot-Brittannië (waar Rice ook toerde). In de periode 1830-1840 namen veel blanke Amerikanen de term ‘Jim Crow’ over en gebruikten deze als cynische benaming voor ‘kleurlingen’.

Naar dit liedje ‘Jim Crow’ zijn de segregatiewetten genoemd die vanaf 1877 in de Amerikaanse samenleving doorgevoerd werden en een maatschappelijke scheiding tussen zwart en blank ten doel hadden. Dat lukte goed, want de rassenscheiding was in de hele Amerikaanse maatschappij merkbaar en zichtbaar.

De Jim Crow-wetten

De openbare scheiding tussen blanken en zwarten ging in de Verenigde Staten heel ver. Zo schreef Isabel Wilkerson in 2011 in The Warmth of Other Suns. The Epic Story of America’s Great Migration over de ver doorgevoerde rassenscheiding:

“In Birmingham, Alabama, was het voor een zwart en een blank persoon verboden om samen een damspel te spelen. Er waren aparte Bijbel-uitgaves voor zwarten en blanken. De inhoud was overigens exact hetzelfde. In Zuid-Carolina waren aparte trappenhuizen: één voor blanken, één voor zwarten. Ook was het er voor zwarten verboden om blanken in te halen in het verkeer, hoe langzaam zij ook reden.”

De wetten golden meermalen ook voor andere etnische groepen. Zo bepaalde Californië in 1879:

“No native of China would ever have the right to vote in the state of California.”

In 1901 nam de staat Californië een wet aan die huwelijken tussen zwarten en blanken verbood, of huwelijken tussen blanken en mensen van het ‘Mongoolse ras’.

De Jim Crow-wetten waren een belangrijke drijfveer voor veel Afro-Amerikanen om, vanaf de Eerste Wereldoorlog, massaal naar de grote steden in het noorden van de VS te migreren. Bijvoorbeeld omdat ze letterlijk vluchtten voor lynchpogingen door de Ku Klux Klan, of omdat ze als zwarte arts in het Zuiden van de Verenigde Staten geen werk konden vinden. En omdat de Eerste Wereldoorlog werkgelegenheid bood. De immigratie vanuit Europa stagneerde vanaf 1914 en zwarte Amerikanen uit het Zuiden betekende goedkope arbeid.

Afschaffing van de wetten

In de jaren 1964 en 1965 werden de Jim Crow-wetten afgeschaft. Tal van prominente Amerikanen – onder wie Martin Luther King, John F. Kennedy en Malcolm X – hadden zich eerder al uitgesproken tegen de ongewenste rassenscheiding en discriminatie in de Verenigde Staten.

In 1964 kwam de Civil Rights Act tot stand, gevolgd door de Voting Rights Act het jaar erop. Op papier kwam hiermee een einde de formele segregatie in de Amerikaanse samenleving.

Bekijk Lijst van Jim Crow-wetten
Lees meer Amerikaanse geschiedenis
Ook interessant: Het ‘Chicken Incident – (Ku Klux Klan)
Of lees… De Apartheid in Zuid-Afrika (1948-1990)
Boek: Negerland. Een autobiografie – Margo Jefferson

Bronnen ▼