De benaming Jut en Jul wordt vaak gebruikt voor een echtpaar of verliefd stelletje en heeft een negatieve bijklank. Het is eigenlijk een vrij net scheldwoord. Wat betekent Jut en Jul precies en waar komt deze weinig complimenteuze benaming vandaan?
Over de betekenis van Jut en Jul
Wanneer een stelletje, twee tortelduifjes of een echtpaar ‘Jut en Jul’ genoemd worden, houdt dit in dat het gaat om een sloom en ietwat belachelijk ogend koppel. Het gaat om een raar, apart tweetal dat (negatief) opvalt te midden van de grijze massa of het klootjesvolk.
Een mooi voor beeld van het gebruik van Jut en Jul noemt het Algemeen Nederlands Woordenboek, dat uit de NRC (1995) het volgende citeert:
“Twee hervormde menopauzetrutjes in de onvermijdelijke flodderjurk werden in NOVA opgevoerd en de sluwe cameraman had ze zo onelegant mogelijk gefilmd. Heerlijk. Een parochiehuiszaaltje in Zaltbommel en dan deze Jut en Jul. Helaas werd er niet bijverteld wat voor peut de dames waren. Ik gok op iets psychotisch.”
Wat de benaming Jut en Jul betreft, is volgens taalkundigen duidelijk dat Jul een meisjesnaam is. Die naam werd vroeger namelijk alleen voor meisjes en vrouwen gebruikt. De naam Jut kan historisch gezien zowel een meisjes- als jongensnaam zijn.
Herkomst van de zegswijze: ruim 150 jaar oud
Volgens lexicograaf en taalpublicist Riemer Reinsma werd de uitdrukking Jut en Jul voor het eerst genoemd door de Nederlandse taalkundige Pieter Jacob Harrebom̩e (1808-1888). Hij gebruikte in zijn Spreekwoordenboek der Nederlandsche taal (1858) Рmet circa 42.500 stuks het omvangrijkste Nederlandse spreekwoordenboek РJut en Jul met een extra toevoeging, namelijk:
“Jut en Jul, een paar om een dubbeltje…”
Met een ‘paar om (= voor) een dubbeltje’ bedoelde hij dat het een goedkoop, laagwaardig stelletje betrof. Vergelijk met de uitdrukking ‘Wie voor een dubbeltje geboren wordt, wordt nooit een kwartje‘. Voor een paar als Jut en Jul zou je dus niet meer dan een dubbeltje geven. Meer zijn ze niet waard…
Lees meer historische scheldwoorden
Ook interessant: Bandiet: herkomst van het woord
Boek: Groot spreekwoordenboek – Ed van Eeden
Bronnen â–¼
