De Koninklijke Bibliotheek in Den Haag heeft een meertalige achttiende-eeuwse jeugdencyclopedie aangekocht: het Nieuw printenboek voor kinderen. Het naslagwerk, dat tussen 1798 en 1810 in afleveringen werd uitgegeven door de Nijmeegse uitgever H.C.A. Thieme, maakt duidelijk hoe de wereld in deze tijd aan de Nederlandse jeugd werd uitgelegd.
‘Het printenboek is, om het oneerbiedig te zeggen, een verzameling plaatjes met een praatje. Per aflevering kreeg je vijf informatieve verhalen met een afbeelding. Het naslagwerk is onderverdeeld in verschillende categorieën: over de natuur, over landen en volken, over godsdienst en over industrie. Een heel bijzonder onderdeel is een artikel dat zich sterk tegen slavernij keert. Dat verwacht je wellicht niet, omdat slavernij toen nog op veel plaatsen in de wereld voorkwam.’
Bijzonder is ook dat het boek in meerdere talen is geschreven. Naast het Nederlands staan er stukken in het Frans, Engels, Duits, en Italiaans. Voor een uitgever uit Nijmegen was dat in die tijd volgens Van Delft bijzonder. Vermoed wordt dat de jeugdencyclopedie bedoeld was voor de buitenlandse markt.
De KB beschikte al over een exemplaar van het zogeheten printenboek, maar dat exemplaar was incompleet. De laatste twintig afleveringen ontbreken – en die zijn heel zeldzaam – en ook een aantal platen. Van Delft:
‘Nu beschikken we dus over een puntgaaf exemplaar van dit bijzondere boek. De KB speelt een belangrijke rol op het gebied van Nederlands erfgoed en ons incomplete exemplaar werd als autoriteit gezien. Daarom dacht men dat het werk tot 1802 verscheen. Nu is duidelijk dat het tot 1810 doorliep. Om die reden vinden wij het belangrijk om een gaaf exemplaar van het printenboek in ons bezit te hebben. Het komt nu beschikbaar in openbaar Nederlands bezit voor raadpleging en onderzoek.’
