Het koninklijke rijtuig SR10 is vanaf deze week officieel een museumstuk. Het treinstel, dat vorig jaar nog is gebruikt bij een staatsbezoek aan België, wordt vrijdag officieel overgedragen aan het Spoorwegmuseum door Wouter Koolmees, president-directeur van NS.
In 1864 werd voor het eerst een Koninklijk Rijtuig in gebruik genomen. Dit was de SR1 (SR staat voor Salon Rijtuig). Deze trein werd speciaal gebouwd voor Anna Paulowna, de echtgenote van koning Willem II. Een replica van dit rijtuig is te zien in het Spoorwegmuseum. Voor vorsten was de ontwikkeling van de trein zeer interessant. De trein veranderde namelijk de manier waarop zij hun rijk regeerden. Ineens was het mogelijk om naar allerlei uithoeken van het koninkrijk te reizen en zichzelf aan het volk te tonen.
In de loop der tijd is het Koninklijk Rijtuig met enige regelmaat ingewisseld voor een modernere versie. Begin jaren negentig moest het toenmalige rijtuig SR9 worden vervangen. De opvolger van dit rijtuig, de SR10, werd in 1980 gebouwd als 1ste klasse intercityrijtuig gebouwd. In 1992 is het rijtuig door Talbot verbouwd tot koninklijke rijtuig. Het interieur kwam in samenspraak met koningin Beatrix tot stand.
Het koninklijke rijtuig beschikt over een salon met vergadertafel en een zithoek met fauteuils en een tweepersoonsbankje. Verder zijn in de trein twee slaapruimten te vinden met elk een stapelbed, een klein bureau en een douche/toiletruimte met wastafel. Ook is er een slaapruimte met een stapelbed voor begeleidend personeel en een keukentje.
Wachtkamers
Wachten op de trein deden de vorsten niet tussen het ‘gewone volk’ op het perron. Voor de koninklijke familie werden op verschillende stations speciale wachtkamer ingericht. Enkele van die wachtkamers bestaan nog en zijn bijvoorbeeld tijdens Open Monumentendagen te bezoeken. De koninklijke wachtkamer van het in 1973 gesloopte Staatsspoorstation in Den Haag is sinds 2005 te bezichtigen in het Spoorwegmuseum.
De SR10 werd in februari 1994 voor het eerst ingezet op een reis van de koninklijke familie naar Oostenrijk. Daarna is de trein nog gebruikt bij diverse officiële gelegenheden, onder andere in 1997 bij de opening van de Stormvloedkering in de Nieuwe Waterweg, tijdens Koninginnedag en de openingen van verschillende stations en de Betuweroute in 2007. Ook tijdens staatsbezoeken deed het koninklijk rijtuig geregeld dienst. In november 2016 reisden koningin Maxima en koningin Mathilde van België bijvoorbeeld met de trein naar de opening van het vernieuwde Utrecht Centraal.
Het toestel vertoont geen mankementen maar zou vanwege nieuwe veiligheidseisen binnenkort wel flink aangepast moeten worden. Omdat het vervoersmiddel al tamelijk oud is, werd dat niet zinvol geacht en is besloten het treinstel aan het Spoorwegmuseum te doneren.
Het is niet zo dat de koninklijke familie helemaal niet meer met de trein zal reizen. Bij toekomstige reizen zal echter gebruik gemaakt worden van reguliere treinen.
