De Restitutiecommissie, die claims op naziroofkunst beoordeelt, heeft de regering geadviseerd veertien delen uit een historisch Meissen-servies terug te geven aan de erfgenamen van de oorspronkelijke Duitse eigenaar Herbert Gutmann. De minister heeft het advies inmiddels overgenomen.
Erfgenamen van Herbert Gutmann vroegen het ministerie van Cultuur in 2015 om teruggave van van de stukken Meissen-servies. Hierop startte de Restitutiecommissie een onderzoek. De veertien stukken Meissen servies zijn onderdeel van het zogenoemde stadhouderservies, een met aan Nederland en Nederlands-Indië gerelateerde taferelen gedecoreerd porseleinen Meissen-servies. De serviesstukken zijn onderdeel van de Rijkscollectie en uiteindelijk in drie musea terechtgekomen. Paleis Het Loo bezit vijf borden en twee sauskommen, het Zuiderzeemuseum zes borden en het Rijksmuseum heeft een bord. Twee van de borden zijn ooit door koningin Juliana gekocht.
Oorspronkelijk bestond het servies uit 435 stukken en was hij eigendom van stadhouder Willem V. In de twintigste eeuw kwam het servies in bezit van de Duitser Herbert Gutmann. In de jaren dertig werd hij vervolgd vanwege zijn Joodse afkomst. In 1934 liet Gutmann zijn kunstcollectie veilen, waaronder de veertien serviesstukken. De Restitutiecommissie:
“De beschikbare gegevens wijzen er op dat Gutmann hiertoe gedwongen werd door omstandigheden die direct verband hielden met het naziregime.”
Hoewel de Nederlandse Staat de serviesstukken na de oorlog op reguliere wijze verwierf, meent de commissie dat het belang van de erfgenamen van Herbert Gutmann bij teruggave van de serviesstukken “dient te prevaleren boven het belang van de Staat bij behoud van de serviestukken”. Twee jaar geleden oordeelde de Restitutiecommissie al dat vijf kunstwerken die onderdeel uitmaakten van het Instituut Collectie Nederland teruggegeven moesten worden aan de erven Gutmann.
