Natuurgodsdienst – Betekenis van de term

De term natuurgodsdienst valt weleens, zeker als het over de Prehistorie en Oudheid gaat. Wat is een natuurgodsdienst precies? En welke voorbeelden zijn er in de geschiedenis van natuurgodsdiensten te vinden? 

Betekenis van het begrip natuurgodsdienst

Een natuurgodsdienst, ook wel natuurreligie genoemd, is een vorm van godsdienst waarbij natuurverschijnselen, dieren en de natuurkrachten aanbeden en vereerd worden. Denk bijvoorbeeld aan de zon en maan, regen en onweer, wind en vuur, bomen en /of dieren. Natuurgodsdienst zijn over het algemeen polytheïstisch en niet monotheïstisch. Er worden dus meerdere goden vereerd.

Hierbij worden de goden vaak gunstig gestemd via rituelen, het brengen van offers of bepaalde gebeden, om op die manier mogelijk onheil af te wenden.

Een variant van natuurgodsdienst is het animisme, een filosofie-religieus denksysteem met als basisovertuiging het idee dat zielen of geesten niet alleen bestaan in mensen en dieren, maar ook in planten, stenen of natuurlijke en geografische fenomenen zoals donder, bergen en rivieren.

Enkele historische voorbeelden van natuurgodsdiensten

Natuurgodsdiensten bestonden vermoedelijk al in de Prehistorie, zoals te concluderen valt uit rotstekeningen die die indruk wekken en meerdere Romeinse bronnen. Zo gebruikten mensen in de Prehistorie als grafgeschenken en offers onder meer potten, bijlen, wielen, brokken vuursteen, sieraden, wapens en zelfs mensen (veenlijken). Ook gevonden geschenken en potten bij graven, denk aan de hunebedden, laten zien dat de prehistorische mens geloofde in goden en een hiernamaals. Dat religie in de prehistorie een natuurreligieus karakter had, lijkt aannemelijk.

Verder kwamen natuurgodsdiensten voor in het oude Egypte, onder veel Afrikaanse volkeren en onder de Aboriginals in Australië.

De mythologie, legendes en volksverhalen uit de Oudheid bevatten ook veel natuurgodsdienstige elementen en personages. Denk aan Donar en Wodan uit de Noordse mythologie en allerlei goden en verhalen uit de Griekse mythologie.

Ook interessant: Animisme – Religieus denksysteem (betekenis)
…of: Het Solse Gat: een Veluwse legende
Boek: De noordse mythen. Goden en helden van het oude Scandinavië – Carolyne Larrington

Bronnen ▼