Nederlandse spionage in Mekka

Het Rijksmuseum Amsterdam publiceert binnenkort een boek met daarin foto’s die een Nederlandse islamoloog in de negentiende eeuw in het geheim in Mekka maakte.

De Nederlandse arabist en islamoloog Christiaan Snouck Hurgronje (1857-1936) was volgens het museum de allereerste westerling die er in 1884 in slaagde in Mekka foto’s te maken. Het was bijzonder dat hem dit lukte want de stad was in deze tijd verboden voor westerlingen. Tussen 1503 en 1884 zouden slechts vijftien westerlingen erin geslaagd zijn toegang te krijgen tot Mekka.

De Nederlandse islamoloog Snouck bekeerde zich tot de islam en liet zich besnijden zodat hij ook kon deelnemen aan de ‘hadj’, de voor moslims belangrijke pelgrimstocht naar Mekka. Toen zijn fotoboeken verschenen was hij op slag wereldberoemd.

Verschillende van zijn foto’s, waaronder één gemaakt met een piepkleine camera, worden nu door het Rijksmuseum gepubliceerd. Het fotoboek in de reeks Rijksmuseum Studies in Photography laat zien welke hindernissen Snouck allemaal moest overwinnen om zijn foto’s te kunnen maken.

Hoogtepunt is volgens het Rijksmuseum een zesdelige geheime opname die Snouck maakte met een piepkleine camera. Deze camera paste in een knoopsgat en werd ook wel Stirnsche Geheimkamera genoemd. Hij fotografeerde volgens de zogenaamde ‘revolvermethode’, een glasplaatje dat doordraaide zodat zonder wissel zes opnamen achter elkaar gemaakt konden worden. Met deze techniek maakte Snouck zes foto´s van de Ka´aba, het centrale heiligdom van de islam in de Grote Moskee in Mekka.

• Ook interessant: Christiaan Snouck Hurgronje (1857-1936) – Arabist en islamoloog
• Boek: Pelgrim – Leven en reizen van Christiaan Snouck Hurgronje
• Boek: Mekka – Christiaan Snouck

Verschillende door Snouck en zijn assistent gemaakte foto’s: