Wekelijks verschijnen er nieuwe geschiedenisboeken. Van lijvige studies tot publieksboeken en van naslagwerken tot historische strips. Op Historiek plaatsen we veel voorpublicaties en we bespreken zoveel mogelijk titels, maar alles bespreken is ondoenlijk. Daarom hebben we de rubriek ‘signalementen’. Hier plaatsen we wekelijks een bericht met daarin recent verschenen en besproken titels.
<<< Signalementen week 14 | Signalementen week 16 >>>
Selectie week 15
400 Jaar ‘s-Graveland
’s-Graveland heeft een rijke historie. In tien thema’s komen de mensen die in het dorp woonden en leefden aan bod. Er is aandacht voor de vroege geschiedenis: hoe heeft het kunnen gebeuren dat de woestenij heeft kunnen uitgroeien tot het mooie dorp van nu? Alle andere aspecten van het leven in ’s-Graveland komen aan de orde bij de thema’s.
Bespreking: Klein dorp, grote geschiedenis
De lange weg naar Londen
Het verhaal van Engelandvaarder Charles Pahud de Mortanges
Als Pahud in mei 1942 krijgsgevangen wordt genomen door de Duitsers, beseft hij: ik heb te lang gewacht. Hij weet te ontsnappen uit een rijdende trein en is vastbesloten om zich aan te sluiten bij de geallieerden in Londen. Maar hoe komt hij daar? De Noordzee over varen is allang geen optie meer en ook de route via Scandinavië is recent opgerold.Fragment: Olympiër Charles Pahud de Mortanges was Duitsers in 1943 te slim af
De ondergedoken camera
Het laatste oorlogsjaar, Amsterdam 1944-1945
Onder leiding van verzetsman Tony van Renterghem en cineast Fritz Kahlenberg werkten deze fotografen in het geheim om het leven onder de bezetting te documenteren. Ze maakten vooral in Amsterdam foto’s van onder meer de erbarmelijke omstandigheden tijdens de Honger winter van 1944-1945, die naar Londen werden gestuurd om de Nederlandse regering in ballingschap te overtuigen van de noodzaak van geallieerde voedseldroppings.
De tien van Den Haag
Topambtenaren tijdens de bezetting
Mei 1940. Nog voor het Nederlandse leger zich overgeeft, stappen alle ministers op een torpedobootjager richting Engeland. Op de valreep overhandigen ze de sleutels van het land aan de hoogste ambtenaren van de tien departementen: de secretarissen-generaal. ‘Pas goed op het land en als het te gortig wordt moet je aftreden,’ luidt hun laatste instructie.Fragment: ‘Wat de Nederlandse ambtenaar moet doen als een vijandig leger het land verovert’
Een einde en een begin
Hoe de zomer van ’45 de wereld veranderde
In de zomer van 1945 is niets meer zoals het was. Op 8 mei capituleert Duitsland, het Derde Rijk is ten einde en Europa staat aan het begin van de wederopbouw. De vier maanden na de overgave zijn het begin van een nieuwe tijd van vrijheid, maar er ontstaan ook nieuwe conflicten.
Eindstrijd Delfzijl
De laatste Duitse weerstand op Nederlandse bodem
Delfzijl, een strategisch gelegen havenplaats in de provincie Groningen, was zwaar versterkt door de Duitsers en vormde een belangrijk bolwerk voor de verdediging van de noordelijke kustlijn. Begin 1945 maken de soldaten van de Duitse Marine Flak Abteilung 256 zich gereed voor de eindstrijd als de geallieerden naderen. Vanaf 21 april beginnen de Canadezen een grootschalig offensief. Er barst een tien dagen lange strijd los, waarin hevig gevochten wordt door beide partijen, tot Delfzijl op 2 mei 1945 als laatste stukje Nederland wordt bevrijd van de bezetter.
Het paradijs van de arbeider
Tuindorpen en tuinsteden
Tuindorpen en tuinsteden zijn overal in de wereld te vinden. Aan het eind van de negentiende eeuw ontstonden ze als reactie op de vervuilde en overvolle steden. Sindsdien vormen ze een belangrijk model voor volkshuisvesting en stedenbouw.Bespreking: Het paradijs van de arbeider: tuindorpen en tuinsteden
Kofferverhalen
Abdelkader Benali, Karin Amatmoekrim & Adriaan van Dis
In Kofferverhalen lees je tien migratieverhalen over liefde en afscheid, over thuiskomen en je thuis voelen, over heimwee en verlangen. Verhalen van toen en nu, opgetekend door Karin Amatmoekrim en Abdelkader Benali, geïntroduceerd door Adriaan van Dis. Fenix is een nieuw kunstmuseum over migratie. In een historische havenloods, op dé plek van vertrek en aankomst in de stad Rotterdam.
Koningsdrama
De tragische geschiedenis van Richard II en Hendrik IV
In deze indrukwekkende dubbelbiografie toont Helen Castor wat er gebeurt wanneer een heerser macht boven de belangen van zijn volk stelt; hoe een natie tot wankelen werd gebracht, maar herstelde. De neven Richard van Bordeaux en Hendrik van Bolingbroke scheelden slechts drie maanden. Ze waren beiden tien jaar oud toen Richard tot koning van Engeland werd gekroond. Richard had een vast geloof in zijn eigen door God gegeven majesteit.Fragment: De afzetting van Richard II: een daad tegen de goddelijke orde
Oorlog zonder genade
Nederlandse militaire geestelijken in Indonesië, 1945-1949
God had Nederland geroepen om de koloniale orde te herstellen, zo luidde de boodschap van de vierhonderd predikanten en aalmoezeniers die de Nederlandse troepen vergezelden tijdens de Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog (1945-1949).Fragment: Aalmoezenier verzweeg oorlogsmisdaad na aanval op Pesing (1946)
Bespreking: Schildknapen van koloniale staat en krijgsmacht
Optimisme zonder hoop
Hoe gelukkig te zijn in een ongelukkige wereld
Lang hadden we de utopische verwachting dat elke generatie het beter zou hebben, nu durven we ons niet eens meer een toekomst voor onze kinderen voor te stellen. In ‘Optimisme zonder hoop’ betoogt Tommy Wieringa dat de klimaatcrisis ons heeft opgezadeld met een vorm van toekomstloosheid die zonder precedent is in de menselijke geschiedenis.
Stoplijn Grebbeberg
Standhouden achter de puinhopen
In de chaos van de meidagen van 1940 ontvouwt zich een fascinerend en aangrijpend verhaal van moed en zwakheid, van hoop en wanhoop, maar ook van menselijke overlevingsdrang. ‘Stoplijn Grebbeberg’ voert de lezer mee naar enkele cruciale dagen in de oorlog, waarin Nederlandse soldaten en officieren voor hun land vochten tegen een overweldigende en brute macht. Aan de hand van zorgvuldig bronnenonderzoek, persoonlijke verhalen en historische verslagen worden namen en gebeurtenissen tot leven gewekt.
Tuig van de richel
Het verhaal van een onderzoeksjournalist
Wie de macht controleert, maakt machtigen boos. Joep Dohmen nam het in zijn loopbaan als onderzoeksjournalist op tegen de grote jongens: topmensen uit de politiek en het bedrijfsleven legde hij het vuur aan de schenen. Jarenlang hield de reporter zijn rug recht en bezweek hij niet voor druk en dreigement. Tot er iets knapte. Op 1 mei 2024 hield Dohmen het voor gezien, stapte hij op de fiets en reed hij vanuit Zuid-Limburg naar de Middellandse Zee.
Voor vrouw en kind
Dina Sanson, de eerste politievrouw (1868-1929)
Dina Sanson was een vrouw van de praktijk. Ze maakte als eerste politievrouw in Nederland een einde aan het bestaan van zogenaamde engeltjesmakerijen, kosthuizen waar veel kinderen van ongehuwde moeders vroegtijdig aan ondervoeding en verwaarlozing stierven.Bespreking: Eerste Nederlandse politievrouw streed tegen ‘engeltjesmakerij’
Why? – Explaining the Holocaust
Aan de hand van acht vragen tracht hij de meest gestelde vragen en misvattingen over de Shoah bondig te beantwoorden. Vragen als waarom de joden? Waarom de Duitsers? Waarom moord? Waarom vochten de joden niet terug?
Artikel: Het favoriete geschiedenisboek van Patrick Schellen
Meer geschiedenisboeken:
- De prinses die mij warm houdt – Leo van Bergen
- Door vrouwen gedragen. Levensverhalen van drie generaties Javaans-Surinaamse vrouwen
- Drie essays over godsdienst – John Stuart Mill
- Een eeuw van licht. Hoe Max Planck, Albert Einstein, Niels Bohr en Werner Heisenberg de wereld voorgoed veranderden – Thomas de Padova
- Elselina (1776-1845). Avontuur in het voetspoor van Napoleon – Marja Verbraak
- Gaasbeekse vertellingen – Sarah De Grauwe
- Het geval Hekse Falsema. Waarom Nederland zijn vrouwelijke politici haat
- Het mysterie van de vrouw zonder hoofd – Myriam Leroy
- Het wezen van het christendom – Ludwig Feuerbach
- Ik denk dat ik ben. De meditaties van René Descartes herverteld – Coen Simon
- Nieuwgriekse geschiedenis. De Griekse wereld van de late middeleeuwen tot vandaag
- Revolutie in de schoolgang. Radicaal-romantische Bildung in en buiten het onderwijs tussen 1789 en nu – Joris Verheijen
- Veilig. Jaarboek Korpora, Erfgoed Publieke Veiligheid, 2
- Verre van evenwichtig – Th.C.W. Oudemans
- Wevers van het verzet (roman) – Jeroen Kuypers
<<< Signalementen week 14 | Signalementen week 16 >>>
