Ieder schilderij, plakkaat, artikel, foto of archiefstuk heeft een eigen verhaal. Soms is het verhaal groot, soms klein. De gemene deler is dat ieder stuk uniek is en zijn eigen geschiedenis heeft. In deze rubriek wordt zo’n uniek object uit WOII-zoekmachine oorlogsbronnen.nl uitgelicht. Deze aflevering: De Duikelaar; weekblad voor onderduikers.
Drijvende kracht achter De Duikelaar was de Rotterdamse Joodse journalist I.J. Davids. Tijdens zijn onderduik in het Drentse dorpje Nieuwlande gaf hij in 1943 en 1944 voor ongeveer honderd tot driehonderd onderduikers in de omgeving van Nieuwlande deze illegale publicatie uit.
Het maken van De Duikelaar was bepaald geen sinecure. In de kelder van de Gereformeerde kerk schreef Davids zijn artikelen. Hij werd hierbij geholpen door illustrator L. Gans die de tekeningen en karikaturen voor zijn rekening nam. Per week kostte het 150 werkuren om het twintig pagina’s tellend blad te maken.
Het blad had een anti-Duitse en humoristische toon. Zo stond in De Duikelaar van 15 januari 1944 de cynische tip om ‘meer bloembollenbrood te eten’. De titel was geïnspireerd op de poppetjes met lood in hun voeten die, hoe vaak je ze ook duwt, altijd weer uitdagend omhoog komen te staan.
Na 32 nummers hield De Duikelaar op met bestaan. De schuilplaats onder de kerk was ontdekt en Davids en Gans moesten snel naar een nieuwe plek verhuizen. Daar gingen ze verder met hun verzetspraktijken, maar voor De Duikelaar hadden ze geen tijd meer.
Wie in oorlogsbronnen.nl zoekt op ‘Duikelaar’ vindt naast dit weekblad ook het bijzondere gedichtje Duikelaar over het lot en vooral de moed van de onderduiker.
Zoek bij Oorlogsbronnen naar ‘Duikelaar ‘
Netwerk Oorlogsbronnen heeft als doel het gebruik van Tweede Wereldoorlog-collecties te bevorderen. Door één digitale zoekingang tot alle relevante collecties te ontwikkelen, wil het Netwerk een overzichtelijke en eenvoudige toegang bieden aan professionele onderzoekers en het brede publiek.
