Dark
Light

Ontsnapt aan de Beeldenstorm

Auteur:
2 minuten leestijd
Gewelfschotel met het symbool van Lucas de evangelist – Jan Eernstenszoon van Schayck, 1497 (Londen, Victoria and Albert Museum)

Utrechtse laatmiddeleeuwse beeldhouwkunst

Museum Catharijneconvent heeft een overzichtstentoonstelling samengesteld over de Utrechtse laatmiddeleeuwse beeldhouwkunst. Titel van de tentoonstelling luidt: Ontsnapt aan de Beeldenstorm.

Stenen vrouwenkop – Meester van de Utrechtse Stenen Vrouwenkop, eerste kwart 16e eeuw (Utrecht, Museum Catharijneconvent)


Utrecht ontwikkelde zich in de Late Middeleeuwen tot een belangrijk productie- en exportcentrum van beeldhouwkunst in de Noordelijke Nederlanden. Vooral het langdurige en grote bouwproject van de Domkerk zorgde er voor dat er veel beeldhouwers naar de stad kwamen. De beeldenstormen, die in de tweede helft van de zestiende eeuw door de stad raasden, maakten een einde aan de kunstproductie. Kerken en kloosters werden geplunderd en vernield en beelden werden kapotgeslagen.

In de tentoonstelling Ontsnapt aan de Beeldenstorm laat Museum Catharijneconvent aan de hand van negentig beelden zien hoe hoog de kwaliteit was van de Utrechtse beeldhouwkunst. De basis van de tentoonstelling wordt gevormd door de collectie van het museum, aangevuld met topstukken uit nationale en internationale verzamelingen.

Na de beeldenstormen gaf de overgang tot de Reformatie in 1580 aanleiding tot het slopen van veel leegstaande en ongebruikte kerken en kloostergebouwen. Beelden belandden op stortplaatsen of werden begraven. Slechts een klein aantal kon worden verstopt of gered. Op 1 augustus 1674 werd Utrecht wederom getroffen. Ditmaal door een tornado waarbij kerktorens, daken en vrijwel het gehele schip van de Domkerk instortten. Catharijneconvent:

Dit alles in ogenschouw genomen, is het een wonder dat er nog zo veel middeleeuwse kunstwerken bewaard zijn gebleven.

In Ontsnapt aan de Beeldenstorm kunnen bezoekers enkele tientallen gespaarde beelden tot in detail bekijken. Het museum heeft daarbij uitleg over de herkomst, de oorspronkelijke functie en het ontwerp- en ontstaansproces.

Profiel van Utrecht, Diarium, ca. 1593-1600 (Utrecht Universiteitsbibliotheek)

Aangezien de Utrechtse beelden al in de Middeleeuwen werden afgenomen door opdrachtgevers uit heel Europa (van Noorwegen tot Spanje) zijn ook de bruiklenen afkomstig uit uiteenlopende landen. Zo zijn er bijvoorbeeld beelden te zien uit het Suermondt-Ludwig-Museum in Aken, het Musée de Cluny in Parijs, Musée du Louvre in Parijs, het Victoria and Albert Museum in Londen.

Epitaaf met kanunnik en de heiligen Thomas en Sebastiaan – Utrecht, ca. 1500-1515 (Brussel, Koninklijk Musea voor Kunst en Geschiedenis)

Onder de topstukken bevinden zich sculpturen van Adriaen van Wesel, Jan van Schayck en de Meester van de Utrechtse Stenen Vrouwenkop. Na Utrecht reist de tentoonstelling door naar het Suermondt-Ludwig-Museum in Aken.

Beeldhouwer

Gedurende de looptijd van de tentoonstelling is beeldhouwer Serge van Druten op de binnenplaats van het Utrechtse museum te vinden in een speciaal ingericht atelier. Hij werkte jarenlang aan de restauratie van de Sint-Janskathedraal in ’s-Hertogenbosch. Voor Museum Catharijneconvent maakt hij de komende maanden op authentieke middeleeuwse wijze twee kraagstenen.

De tentoonstelling Ontsnapt aan de Beeldenstorm is te zien van 16 november 2012 tot en met 24 februari 2013.

Maria met Kind op de maansikkel (detail) – Ca. 1520-1530, Utrecht (Museum Catharijneconvent)
God de Vader, gewelfschotel uit de librije van de Domkerk – Jan Eernstenszoon van Schayck, avendersteen, 1497 (Museum Catharijneconvent)

Historiek is een onafhankelijk online geschiedenismagazine voor een breed publiek en trekt maandelijks honderdduizenden bezoekers. We willen geschiedenis en actualiteit met elkaar verbinden en geschiedenisverhalen toegankelijk maken voor een breed publiek. Meer informatie

Gratis geschiedenismagazine

Ontvang, net als ruim 51.000 anderen, iedere week de gratis nieuwsbrief van Historiek:

Gratis nieuwsbrief

Meld u aan voor onze wekelijkse nieuwsbrief (51.171 actieve abonnees)


Mede dankzij onze donateurs zijn al onze artikelen gratis te lezen. Op Historiek vindt u dus geen PREMIUM artikelen of 'slotjes'.

Steun ons ook

×