Tijdens het weekend van 11 en 12 september kunnen bezoekers in heel Nederland duizenden monumenten gratis bezoeken in het kader van Open Monumentendag. Het thema dit jaar is ‘Mijn monument is jouw monument’ met als onderliggend onderwerp inclusie.
Met de open dagen probeert de organisatie in samenwerking met driehonderd lokale comités het publiek kennis te laten maken met het Nederlands cultureel erfgoed. Naast de toegang tot monumenten zijn er allerlei activiteiten georganiseerd. Zo zijn er voorstellingen, speurtochten, audiotours en zitten in verschillende steden professionele tekenaars klaar om een portret te tekenen. Voor personen die van wandelen houden zijn er talloze rondleidingen in de stad en wandelroutes die langs de mooiste monumenten leiden.
Tijdens voorgaande edities hadden de Open Monumentendagen steeds een thema dat betrekking had op een bepaald type monument. Dit jaar heeft het thema meer betrekking op de aanpak. De organisatie wil dit jaar extra aandacht besteden aan de toegankelijkheid van de monumenten en sluit daarmee aan bij het thema van de Europese monumentendagen: ‘Inclusive Heritage’. De organisatie:
“Dit jaar gaat het vooral om de aanpak: Hoe bereiken we een zo groot mogelijk publiek met Open Monumentendag en hoe zorgen we dat iedereen zich welkom voelt? We hebben dit jaar daarom ook extra focus op de rolstoeltoegankelijkheid van monumenten.”
Landelijk thema
Dit jaar wordt extra aandacht besteed aan gebouwen met een religieus, maatschappelijk of politiek karakter.
“Dit gebeurt onder meer door specifieke monumenten open te stellen of ruimte te bieden aan ‘andere’ of onderbelichte perspectieven die onherroepelijk verbonden zijn aan een monument of plek.”
Onder het thema ‘Mijn monument is jouw monument’ zijn enkele gebouwen gelinkt aan een persoonlijk verhaal. Zo vertellen bewoners uit Zierikzee over de geschiedenis van hun woonhuis. Daar werden tot in de jaren vijftig van de vorige eeuw weeskinderen opgevangen. Van de gebouwen met een politiek karakter ligt er meer focus op hun rol in de koloniale geschiedenis. De St. Mary’s Church in Rotterdam is daar een voorbeeld van. In deze kerk tekende rond de achttiende eeuw een groep vrouwen een petitie tegen de slavernij.
Korte video over de St. Mary’s Church:
Oorsprong
De eerste Open Monumentendag in Nederland vond plaats in 1987. Op een laagdrempelige manier werd het publiek toen in aanraking gebracht met monumenten. De organisatoren vonden dit belangrijk vanwege een monumentenwet die het jaar daarop in werking trad. Deze zorgde ervoor dat niet meer de rijksoverheid, maar gemeenten verantwoordelijk werden voor het onderhoud van veel monumenten. Monumenten kwamen zo dichter bij de burger te staan. Dit riep vragen en twijfels op bij particuliere monumentenorganisaties. Was de bevolking wel geïnteresseerd in monumenten en het behoud ervan? In 1986 namen de organisaties gezamenlijk het initiatief om meer kennis over monumenten te verspreiden in de hoop zo meer belangstelling voor ze te wekken. Eerder werd in Granada, Frankrijk (oktober 1985) al een Open Monumentendag georganiseerd. Met die dag als voorbeeld werd ook de eerste Monumentendag in Nederland gehouden.
Boek: Werelderfgoed van Nederland
– Council of Europa, European Heritage Days
– Monumenten, Open Monumentendag 2021, 12 augustus 2021
– Open monumenten dag
