Dark
Light

Rob Groeninx van Zoelen – Fascistisch politicus

2 minuten leestijd
Rob Groeninx van Zoelen
Rob Groeninx van Zoelen

Jonkheer Robert Frédéric Groeninx van Zoelen (1889-1979), afkomstig uit een oud adellijk geslacht, zijn zuster was Grootmeesteres van Koningin Juliana. Hij was financieel onafhankelijk, publiceerde menige brochure, hij was – met een ouderwetse term – een ‘pamflettist’. Soms verrichtte hij werkzaamheden als antiquair.

In 1925 geraakte Rob Groeninx van Zoelen in conflict met de journalist Marcus van Blankestein, die hem van laster betichtte. Groeninx had Van Blankenstein voor ‘fantast’ uitgemaakt. Nadat Groeninx zijn opponent naar oud, goed-adellijk gebruik uitdaagde tot een duel, liet Blankestein de uitdaging onbeantwoord. Toen beide heren elkaar – vanzelfsprekend niet geheel toevallig – tegenkwamen op het Haagse spoorstation, waar Van Blankestein afscheid nam van zijn familie en vrienden voor een reis die hem via Berlijn naar China zou voeren, haalde Groeninx zijn gram door Van Blankestein een oorvijg uit te delen. Daarna rolden beiden al vechtend over het perron. De overige aanwezigen moesten hen uit elkaar halen. De politie kwam eraan te pas en na afloop van de vechtpartij vertrok Van Blankestein alsnog per trein naar Berlijn.

Publicatie van Rob Groeninx van Zoelen
Publicatie van Rob Groeninx van Zoelen
De politierechter veroordeelde Groeninx tot een boete van 100 gulden. Een van Groeninx’ medestanders was prof. dr. F.C. Gerretson, zijn mede-bestuurslid van de Nationale Unie, die als getuige à décharge voor Groeninx optrad. Het werd al met al een fikse affaire, met vele artikelen in de pers, spotprenten in de krant en Koos Speenhoff schreef er een hekeldicht over.

Publicaties

Groeninx publiceerde een flink aantal politiek-getinte brochures die vaak grote publicitaire aandacht trokken. Hij was bestuurslid van de uiterst conservatieve Nationale Unie, in 1933 secretaris van het directorium van de fascistische Corporatieve Concentratie en daarna leider van ‘De Vuurslag’, een afsplitsing van de Algemeene Nederlandsche Fascisten Bond.

In 1936 probeerde hij minister-president Colijn ten val te brengen door te dreigen diens liaison met de ongehuwde Duitse Hella Schultz in de openbaarheid te brengen. In de jaren 1940-1941 betoonde hij zich actief in de Nederlandsche Unie. Hij behoorde tot het aantal Unie-leden dat door de Duitsers werd geïnterneerd als gijzelaar. Hun gevangenneming was bedoeld om de bevolking bij een eventuele geallieerde invasie van grootscheepse verzetsacties te weerhouden. Zolang de Nederlandse bevolking zich netjes en coöperatief gedroeg, zouden de gijzelaars geen haar op het hoofd worden gekrenkt. Was dit niet het geval, dan zouden één of meerdere van hen zonder pardon worden geëxecuteerd. Zo fungeerden de gijzelaars als een soort ‘represaille-reserve’. Groeninx’ familie herinnert zich dat hij na zijn vrijlating ‘aangeslagen’ en ‘zenuwachtig’ terugkeerde. In de rest van zijn lange leven onthield hij zich van openlijke politieke activiteiten.

Overzicht: Vroege Nederlandse fascisten
Boek: In de ban van een beter verleden – Het Nederlandse fascisme 1923-1945

Willem Huberts (Utrecht, 1953) studeerde Nederlands. Hij werkte achtereenvolgens als wetenschappelijk bibliograaf, in het bankwezen en als directeur van een openbare bibliotheek. Hij publiceerde vier dichtbundels en diverse artikelen op het gebied van de Nederlandse en de Franse letterkunde. Op het terrein van de nationaalsocialistische Nederlandse letterkunde publiceerde hij veelvuldig in boek- en artikelvorm, hij schreef onder meer een biografie van de nationaalsocialistische schrijver/uitgever George Kettmann. Hij promoveerde op een onderzoek naar de relatie tussen het generieke en het Nederlandse fascisme. In 2019 verscheen Er moest iets nieuws gebeuren!, autobiografische terugblikken van zes fascisten en nationaalsocialisten, voorzien van een Inleiding. In 2022 verscheen Soli Deo, biografie van de fascistische priester Wouter Lutkie (1887-1968).

Boek: In de ban van een beter verleden - Het Nederlandse fascisme 1923-1945

Gratis geschiedenismagazine

Ontvang, net als ruim 51.000 anderen, iedere week de gratis nieuwsbrief van Historiek:

Gratis nieuwsbrief

Meld u aan voor onze wekelijkse nieuwsbrief (51.171 actieve abonnees)


Mede dankzij onze donateurs zijn al onze artikelen gratis te lezen. Op Historiek vindt u dus geen PREMIUM artikelen of 'slotjes'.

Steun ons ook

×