Als overtuigde nazi van het eerste uur speelde Robert Ley (1890-1945) een belangrijke rol in het fascistisch Duitsland van Adolf Hitler. Het verhaal:
De jonge Robert werd op 15 februari 1890 geboren in een kroostrijk gezin van elf kinderen in Niederbreidenbach, een dorpje in de huidige Duitse deelstaat Noordrijn-Westfalen. Al van jongs af aan ontpopte Ley zich als een intelligente knaap en na zijn middelbare school ging hij aan de Rheinische Friedrich-Willems universiteit in Berlijn chemie studeren.
De interbellumperiode
Na zijn vrijlating uit krijgsgevangenschap hervatte Ley zijn studies aan de universiteit en behaalde in 1920 met grote onderscheiding zijn doctoraatstitel in de scheikunde. Nog hetzelfde jaar kreeg Ley een baan bij IG Farben, het chemisch bedrijf dat de pesticide Zyklon B ontwikkelde waarmee later de nazi’s in hun uitroeiingskampen honderdduizenden Joden, zigeuners, homosexuelen en politieke tegenstanders op gruwelijke wijze om het leven brachten.
Met de opkomst van Hitlers fascistische partij raakte Ley geïnteresseerd in politiek en in 1925 werd hij lid van de NSDAP, de “Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei”. Vijf jaar later, in 1930, zetelde hij als vertegenwoordiger van de NSDAP in de Rijksdag, een functie die hij tot in 1945 zou waarnemen.
Vrij snel na Hitlers machtsovername in januari 1933 werden politieke tegenstanders monddood gemaakt en organisaties en verenigingen die het oneens waren met de nieuwe situatie werden verboden. Ook de bestaande vakbonden werden afgeschaft. Enkel het DAF, het in mei 1933 opgerichte “Deutsche Arbeitsfront” met aan het hoofd Robert Ley, werd nog als vakbond erkend. Het DAF zou tegen het einde van de jaren dertig als de enige toegelaten vakbondsorganisatie om en nabij de 7,5 miljoen leden tellen.
Over Ley’s doen en laten in die periode is verder weinig bekend. Wel is bekend dat hij nog hetzelfde jaar, in november 1933, “Kraft durch Freude” oprichtte, de benaming voor een onder het DAF ressorterende organisatie die verdienstelijke Duitse arbeiders beloonde met familie-uitstapjes en vakanties in speciaal daarvoor voorziene resorts.
De oorlogsjaren
Op 1 september 1939 vielen Duitse troepen Polen binnen, hetgeen meteen de aanleiding vormde voor het begin van de Tweede Wereldoorlog. De daaropvolgende bezetting van de Lage Landen en Frankrijk, samen met de in juni 1941 grootscheepse aanval op de Sovjet-Unie maakten dat de meeste Duitse mannen onder de wapens werden geroepen waardoor algauw een tekort ontstond aan arbeidskrachten voor de oorlogsindustrie.
Leys arrestatie en zelfmoord
Tegen het einde van de oorlog vluchtte Robert Ley naar Oostenrijk waar hij in oktober 1945 door Amerikaanse paratroopers werd gearresteerd en in afwachting van zijn proces werd overgebracht naar de gevangenis van Neurenberg. Beschuldigd van oorlogsmisdaden wachtte Ley zijn rechtszaak echter niet af en pleegde op 25 oktober 1945 zelfmoord in zijn cel.
