Scheepswrak voor Engelse kust blijkt Nederlands oorlogsschip

Een tot nog toe onbekend beschermd scheepswrak voor de kust van Sussex in Engeland is recent geïdentificeerd. Het blijkt te gaan om het zeventiende-eeuwse Nederlandse oorlogsschip Klein Hollandia. Dit schip werd gebouwd in 1656 en was eigendom van de Admiraliteit Rotterdam. Het was betrokken bij alle grote zeeslagen in de Tweede Engels-Nederlandse Oorlog (1665-1667).

Een team van Nederlandse en Britse maritiem-archeologen, afkomstig van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE), de Nautical Archaeology Society en Historic England, werkte afgelopen jaar aan het identificeren van het schip. Hiervoor werden verschillende duikexpedities georganiseerd en daarnaast deed men archiefonderzoek en dendrochronologisch onderzoek (naar jaarringen in bomen) van houtmonsters. Tot nu toe was het wrak, dat op 32 meter diepte op de zeebodem ligt, bekend als ‘het onbekende wrak voor de kust van Eastbourne’ – maar het is dus nu geïdentificeerd als de Klein Hollandia, een schip dat in 1672 zonk.

Een kruik die op de zeebodem bij het wrak gevonden is – © James Clark / RCE

Volgens de onderzoekers verkeert het wrak in opmerkelijk goede staat. De RCE:

“Het kan ons een schat aan informatie geven over hoe zeventiende-eeuwse Nederlandse oorlogsschepen gebouwd werden en over de activiteiten van het schip gedurende haar laatste reis. Materiaal dat op de zeebodem gevonden werd, omvat een groot deel van de houten scheepsromp, kanonnen, tegels van Italiaans marmer en stukken Italiaans aardewerk. De marmeren tegels zijn afkomstig uit de groeves in de Apuaanse Alpen dicht bij Carrara in Italië. Ze waren bedoeld voor Nederland en zouden waarschijnlijk gebruikt worden voor het bouwen van luxe huizen.

Het wrak werd in 2019 ontdekt door David Ronnan, een eigenaar van een duikbedrijf in Eastbourne, en vervolgens gemeld aan Historic England. Nog hetzelfde jaar kreeg het wrak het hoogste niveau van bescherming onder de Britse wetgeving. Alleen duikers met een vergunning mogen hierdoor naar de wraklocatie duiken.

Detail van een marmeren tegel gevonden bij het wrak van de Klein Hollandia – © Vereniging voor Nautische Archeologie / RCE

Gunay Uslu, staatssecretaris van cultuur, wijst er in een reactie op dat bij maritiem-archeologisch en cultuurhistorisch onderzoek niet alleen tastbare resten maar ook verhalen boven water komen.

“Dat levert waardevolle kennis en belangrijke inzichten op over momenten in de gedeelde maritieme geschiedenis van onze beide landen. De informatie die wij nu verzamelen over dit specifieke wrak, geeft input voor het debat over ons verleden en actuele thema’s in het heden.”

Duikers van de Nautical Archaeology Society (NAS) onderzoeken het hout van de Klein Hollandia – © Martin Davies / RCE

Het onderzoek naar het wrak maakt onderdeel uit van een grotere campagne van projecten omtrent maritiem erfgoed en veldwerk waarbij het Verenigd Koninkrijk en Nederland nauw samenwerken om hun gedeelde maritieme erfgoed te behouden.

Het BBC programma Digging for Britain besteedt een aflevering aan het geïdentificeerde scheepswrak (zondag 29 januari om 21.00 uur Nederlandse tijd).