In Senegal en Gambia zijn in het landschap meer dan duizend steencirkels te vinden. Ze zijn aangelegd tussen circa 300 v.Chr. en 1600 na Chr. maar hun precieze functie is niet helemaal duidelijk. Wel bekend is dat verschillende steencirkels een rol speelden bij begrafenisrituelen.
Dat de cirkels zowel in het huidige Gambia als in Senegal zijn te vinden is niet zo vreemd. Gambia is een van de smalste en meest langgerekte landen ter wereld. Het grondgebied loopt over een smalle strook van enkele tientallen kilometers breed circa driehonderd kilometer langs de Gambia-rivier. In het westen grenst het kleine Afrikaanse land aan de Atlantische Oceaan, verder wordt het volledig omsloten door Senegal.
De beroemde steencirkels van Senegambia zijn, zoals de naam al verklapt, dus in beide landen te vinden. Er zijn vier grote concentraties. Twee daarvan, Sine Ngayene en Wanar, treft men aan in Senegal. De andere twee velden, Wassu en Kerbatch, bevinden zich in het kleine Gambia. In 2006 zijn deze vier groepen van steencirkels, evenals verschillende nabijgelegen grafheuvels, toegevoegd aan de werelderfgoedlijst van Unesco. Deze organisatie schrijft het volgende over de cirkels:
De steencirkels en grafheuvels vormen samen een enorm groot heilig landschap dat gedurende meer dan 1.500 jaar gecreëerd werd. Het weerspiegelt een welvarende, goed georganiseerde en duurzame samenleving.
Heilige plaatsen
Hoewel de cirkels verspreid zijn over een uitgestrekt gebied van ongeveer 30.000 vierkante kilometer, vertonen ze opmerkelijke verschillen. De hoogte van de opgerichte stenen varieert bijvoorbeeld aanzienlijk. Sommige stenen zijn ‘slechts’ 75 centimeter hoog, terwijl er ook cirkels zijn gevonden waarbij de stenen tot drie meter hoog zijn. De omtrek van de cirkels wisselt eveneens, van ongeveer 5 tot 10 meter.
In verschillende cirkels hebben onderzoekers lichaamsresten aangetroffen, evenals speren, messen, pijlen en andere gebruiksvoorwerpen. Dit wijst er inderdaad op dat de stenen gebruikt werden om belangrijke graven te markeren. Mogelijk werden in het midden van de cirkels lokale heersers en hun familieleden begraven en groeiden de prehistorische monumenten zo uit tot heilige plaatsen in het landschap. Op verschillende van de opgerichte stenen plaatsten leden van de lokale bevolking kleinere stenen, mogelijk als eerbetoon aan de overledenen.
In Wassu (Gambia) in sinds begin deze eeuw een museum te vinden dat geheel gewijd is aan de Gambiaanse cirkels.
De mythische heuvel van Tara en de Ierse ‘steen van het lot’
“Afrika was spil van de machine van moderniteit”
Bronnen ▼
-1001 historische plekken – Richard Cavendish, red. (Librero) p.726
