Historiek
Maandag is bij uitgeverij Bert Bakker een nieuwe, ruim duizend pagina’s tellende, biografie van Vincent van Gogh (1853-1890) verschenen. Volgens de uitgever worden in dit boek alle mythes die onze kijk op Van Goghs ziekte en dood vertroebelen doorgeprikt. De biografie is geschreven door Pulitzer Prize-winnaars Steven Naifeh en Gregory White Smith. Zij deden tien jaar onderzoek naar het leven van de schilder. De uitgever:
“Uit onderzoek van de twee auteurs blijkt dat de meesterschilder geen zelfmoord pleegde, maar hoogstwaarschijnlijk is vermoord door René Secrétan, een onbesuisde tiener die het niet kon laten de kunstenaar te treiteren.”
Leo Jansen, conservator van het Van Gogh Museum in Amsterdam, is er nog niet van overtuigd dat Van Gogh inderdaad werd vermoord. Jansen:
“Rondom de zelfmoord van Van Gogh hebben altijd vragen bestaan, over zulke elementaire dingen als de plaats van het onheil en waarom Van Gogh uitgerekend tóen tot zelfmoord besloot. Ook is het wapen nooit gevonden. Naifeh en Smith hebben het bestaande materiaal opnieuw onder de loep genomen en veronderstellen dat twee jongens betrokken waren bij een (verder onduidelijk) incident dat tot het fatale schot leidde. Die interpretatie is interessant, maar nog altijd blijven meerdere vragen open die op hun beurt nadere beantwoording vragen; zo zou(den) de dader(s) Van Goghs schilderspullen, die nooit zijn gevonden, na het ongeluk hebben verdonkeremaand, maar dat maakte de situatie juist méér verdacht. Het Van Gogh Museum vindt het al met al voorbarig op dit moment zelfmoord als doodsoorzaak terzijde te schuiven.”
Bij het schrijven maakte biografenduo Steven Naifeh en Gregory White Smith uiteraard gebruik van Van Goghs eigen brieven. Daarnaast vonden ze ook honderden ongepubliceerde brieven uit zijn familiekring en ze deden geregeld een beroep op de kennis van Van Gogh-specialisten wereldwijd. De auteurs stellen in hun deze week verschenen werk ook dat Van Gogh helemaal niet berooid en onbegrepen stierf. Volgens uitgeverij Bert Bakker ging het biografenduo bijzonder kritisch te werk:
“Zelfs voor zijn kunst vallen de auteurs niet in aanbidding neer. Ze wijzen nadrukkelijk op de vele gebreken van Vincents vroege werk en kijken kritisch naar bijvoorbeeld het vaak zo klakkeloos bewonderde ‘De aardappeleters’.”
Volgens Naifeh en White Smith was Van Gogh ook niet het beklagenswaardig slachtoffer waar hij, vooral door zijn eigen brieven, lang voor gehouden is. De biografen stellen dat de schilder eerder een ‘gewiekste manipulator’ was.
