Von Stauffenberg

Het is vandaag zeventig jaar geleden dat Von Stauffenberg en enkele andere samenzweerders probeerden Hitler te vermoorden, de schuld in de schoenen van de SS te schuiven en een nieuwe regering aan de macht te brengen. Zoals bekend liep dat verkeerd af. Bekijk eventueel de film Valkyrie, die vrij dicht bij de feiten blijft.

Er is in het Bendlerblock in Berlijn (niet ver van de Gemäldegalerie) een expositie die u eigenlijk bezoeken moet. U kunt er onder andere de rapporten zien die de Duitse inlichtingendiensten na de mislukte staatsgreep maakten, met grote stempels “unclassified” erop waarmee de geallieerden het materiaal openbaar maakten.

Wat bewoog de samenzweerders? De Bondsrepubliek heeft er een soort held van de democratie van gemaakt. Ik begrijp dat. Geen volk kan aan een toekomst denken zolang het, zoals Joschka Fischer het aanduidde, moet leven met Auschwitz als Gründungsmythos. Zo’n verleden is ondraagbaar zwaar. Een individu en een volk hebben een paar lichtpuntjes nodig.

Verzetsorganisaties als de Weiße Rose en de groep rond Von Stauffenberg boden dat licht. Maar eerlijk is eerlijk: de graaf was geen democraat. Hij was een edelman, gevormd door de dichter Stefan George, met een elitaire visie op de werkelijkheid. Daarbij gold wel: noblesse oblige. Je bewijst dat je een edelman bent in je bereidheid je op te offeren.

De onderstaande tekst is verhelderend. Het is de eed die de samenzweerders aflegden voordat ze besloten hun plannen werkelijk uit te voeren. Het zijn respectabele ideeën, maar ze zijn niet volledig democratisch. En het pleit voor de Bondsrepubliek dat daarover niet krampachtig wordt gedaan. Het land is inmiddels een volwassen, open samenleving.

Wir glauben an die Zukunft der Deutschen.

Wir wissen im Deutschen die Kräfte, die ihn berufen, die Gemeinschaft der abendländischen Völker zu schönerem Leben zu führen.

Wir bekennen uns im Geist und in der Tat zu den großen Überlieferungen unseres Volkes, das durch die Verschmelzung hellenischer und christlicher Ursprünge in germanischem Wesen das abendländische Menschentum schuf.

Wir wollen eine Neue Ordnung, die alle Deutschen zu Trägern des Staates macht und ihnen Recht und Gerechtigkeit verbürgt, verachten aber die Gleichheitslüge und fordern die Anerkennung der naturgegebenen Ränge.

Wir wollen ein Volk, das in der Erde der Heimat verwurzelt den natürlichen Mächten nahebleibt, das im Wirken in den gegebenen Lebenskreisen sein Glück und sein Genüge findet und in freiem Stolze die niederen Triebe des Neides und der Mißgunst überwindet.

Wir wollen Führende, die aus allen Schichten des Volkes wachsend, verbunden den göttlichen Mächten, durch großen Sinn, Zucht und Opfer den anderen vorangehen.

Wir verbinden uns zu einer untrennbaren Gemeinschaft, die durch Haltung und Tat der Neuen Ordnung dient und den künftigen Führern die Kämpfer bildet, derer sie bedürfen.

Wir geloben:
untadelig zu leben –
gewissenhaft zu dienen –
unverbrüchlich zu schweigen –
und füreinander einzustehen.

~ Jona Lendering

Jona Lendering is historicus, webmaster van Livius.org en docent bij Livius Onderwijs. Hij publiceerde verschillende boeken en verzorgt een nieuwsbrief over de Oudheid. Zie ook zijn blog: mainzerbeobachter.com