Plantagekolonie – Betekenis van het begrip

In de tijd van het kolonialisme hadden Europese landen als het Spanje, Portugal, het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en de Nederlandse Republiek wereldwijd koloniën. Een van de soorten koloniën die ze hadden, was de plantagekolonie. Wat waren plantagekolonies, die met name van de zestiende tot negentiende eeuw hebben bestaan, precies voor soort kolonies?

Betekenis van het begrip plantagekolonie

Onder een plantagekolonie wordt het volgende verstaan:

“Een overzees gebiedsdeel met grote landbouwgebieden waar slaven handelsgewassen voor de Europese markt verbouwden.” Feniks. Tijdvakken en historische contexten VWO, 2019

Plantages zijn grote stukken grond waarop allerlei gewassen – vaak in monocultuur – verbouwd worden. Vaak lagen ze in tropische of relatief warme oorden, zoals Amerika (denk aan Suriname – waar de WIC actief was, en ook aan de huidige Verenigde Staten) en het Caribische gebied (de Antillen). In andere gebieden, zoals Oost-Indië (waar de VOC opereerde), waren er hoofdzakelijk handelskolonies met factorijen en geen of nauwelijks plantagekolonies.

Bekende gewassen die vooral in de zestiende eeuw tot en met negentiende eeuw in plantagekolonies in Amerika en het Caribische gebied verbouwd werden, waren tabak, koffie, thee, suikerriet, cacao, coca, soja, bananen, hennep, opium, speciaal hout (zoals teakhout) en ananas.

Plantagekolonies: een onderdeel van de driehoekshandel

Op de kolonies die rond dit soort plantages ontstonden waren voornamelijk slaven werkzaam, die de grondbezitters kochten via de Trans-Atlantische slavenhandel. Deze waren in Afrika gekocht, vaak in ruil voor wapens, specerijen of luxegoederen, en werden dan naar de plantages in Amerika en Indië vervoerd om daar in een plantagekolonie te werken. Vervolgens gingen de producten en gewassen die door slavenhandel waren verkregen, weer terug naar Europa om tegen hoge winsten doorverkocht te worden. Dit systeem staat ook wel bekend als de Trans-Atlantische driehoekshandel.

Boek: Eigendomsstrijd. De geschiedenis van slavernij en emancipatie in Suriname

Bronnen ▼