Aalmoes (aalmoezen) – Betekenis & korte geschiedenis

De term aalmoes, in het meervoud aalmoezen, is een term die in de geschiedenis nogal eens de revue passeert. Wat is een aalmoes precies? Wat is de betekenis van deze term?

Betekenis van aalmoes/aalmoezen

Onder een ‘aalmoes’ wordt een liefdegift aan een behoeftige verstaan. Vaak betreft het een kleine gift aan een bedelaar. Synoniemen voor de term aalmoes zijn er in overvloed: bedelaarsgift, bedelgift, gave, geldgift aan een bedelaar, genadebrood, Antoniusbrood, gift aan een arme of armengift.

Het begrip aalmoes kan een negatieve bijklank hebben, namelijk in de betekenis van ‘een vernederend gebaar’, waarbij de gever minachtend een gift, zoals een stukje brood, of een gunst die vanuit de hoogte naar de bedelaar toewerpt.

Rol van aalmoezen in het christendom, de islam en andere religies

In tal van religies wordt het geven van aalmoezen aan de armen als een deugd of plicht gezien. In de Bijbel komt de term aalmoes in het Oude Testament niet voor. Wel in het Nieuwe Testament en dan met name in de eerste Bijbelboeken (de evangeliën). Jezus van Nazareth legde er – zo lezen we in Mattheüs 6:2-4 – de klemtoon op dat het geven van een aalmoes in het verborgene moest gebeuren, niet om zelf (als gever) goed voor de dag te komen.

In de Bijbelse tijd waren bedelaars veelvoorkomende personen. Ze zaten doorgaans bij de poort van de stad, in de hoop aalmoezen te ontvangen. Zo valt te lezen in Handelingen 3:10.

Binnen de islam is het geven van aalmoezen (de zakat) een van de vijf zuilen, om precies te zijn de derde. Binnen de islam is het verplicht om 2,5 procent van financiële besparingen en bedrijfswinsten en zo’n 5 tot 10 procent van de oogst aan de armen te doneren. Ook binnen het jodendom (tzedakah), het boeddhisme (aalmoezen zijn daar het startpunt van je reis naar Nirvana) en het hindoeïsme komt het geven van een aalmoes als deugd of morele verplichting voor

Boek: Geschiedenis van het vroege christendom – E. Meijering

Bronnen ▼