Advies: Geef koloniale ‘roofkunst’ onvoorwaardelijk terug

De Raad voor Cultuur is van mening dat Nederland geroofd koloniaal erfgoed onvoorwaardelijk moet teruggeven als het land van herkomst daar om vraagt. De adviesraad schrijft dat deze week in een advies aan minister Van Engelshoven (Cultuur).

In de koloniale tijd werden veel culturele objecten, tegen de wil van hun eigenaren, vanuit de koloniën overgebracht naar Nederland. De adviesraad:

“Dit historisch onrecht is zichtbaar in de koloniale collecties die vandaag de dag in de Nederlandse musea te zien zijn. De adviescommissie-Gonçalves vindt dat Nederland verantwoordelijkheid moet nemen voor zijn koloniale verleden door erkenning en herstel van dit onrecht tot uitgangspunt te maken van het beleid over koloniale collecties. In gesprekken met vertegenwoordigers uit voorheen door Nederland gekoloniseerde landen werd door hen ook benadrukt dat de erkenning van dit onrecht belangrijk is.”

De Raad voor Cultuur adviseert om het teruggavebeleid af te stemmen met de voorheen gekoloniseerde landen, zoals Indonesië, Suriname en de Caribische eilanden. Ook wordt gewaarschuwd voor het aannemen van een “neokoloniale houding”, waarin alleen vanuit de eigen opvattingen en normen gedacht wordt. In de voorheen gekoloniseerde landen bestaat volgens de cultuurraad behoefte om samen te werken. De landen willen bijvoorbeeld beter inzicht krijgen in de aanwezigheid en de herkomstgeschiedenis van de koloniale cultuurgoederen in de Nederlandse musea. Herkomstonderzoeken duren momenteel nog erg lang. Sri Lanka probeert bijvoorbeeld al sinds 1980 het zogeheten kanon van Kandy terug te krijgen, dat momenteel in het Rijksmuseum is te vinden.

De minister krijgt ook als aanbeveling om een onafhankelijke Adviescommissie in te stellen, die de minister moet adviseren over de teruggaveverzoeken over koloniale roofkunst.

Nationaal Museum van Wereldculturen

Het Nationaal Museum van Wereldculturen (NMVW) – waar het Tropenmuseum in Amsterdam, het Museum Volkenkunde in Leiden en Afrika Museum in Nijmegen onderdeel van uitmaken – maakten vorig jaar bekend zelf actief op zoek te gaan naar roofkunst in de eigen collectie en dus niet meer af te wachten op claims. Het museum stelt ook geen eisen meer aan de museale condities waarmee geroofde objecten na eventuele terugkeer door de terugvragende partij worden beheerd. Zelf besluiten of een object terug wordt gegeven kan het NMVW echter niet, maar het brengt wel advies uit aan het ministerie dat als eigenaar van de collectie definitief besluit wat er met een object gebeurt.