Akkoord van Wassenaar (1982) – Betekenis

Het Akkoord van Wassenaar (1982) is een belangrijk verdrag uit de politiek-economische geschiedenis van Nederland. Het Akkoord van Wassenaar werd gesloten op 24 november 1982, zo’n drie weken na het aantreden van het kabinet-Lubbers I (1982-1986). Het verdrag was het resultaat – en het begin – van het typische Nederlandse fenomeen poldermodel: voer overleg op alle niveaus (overheid, werkgevers, werknemers) tot er een compromis is bereikt. Het Akkoord van Wassenaar zorgde ervoor dat het Nederlandse bedrijfsleven zich kon herstellen van de economische crisis waar het toen inzat.

Economische crisis noopte tot maatregelen

Het Akkoord van Wassenaar was nodig vanwege de beroerde economische situatie in Nederland na de Oliecrisis van 1973 en de Tweede Oliecrisis van 1979. De economie raakte ernstig in het slop en de werkloosheidscijfers in Nederland liepen sterk op. De oorspronkelijke benaming van het Akkoord van Wassenaar was dan ook ‘centrale aanbevelingen inzake aspecten van een werkgelegenheidsbeleid’.

Met name in de jaren 1970, gedurende het kabinet-Den Uyl (1973-1977) verzwakte de economie en kreeg Nederland te kampen met een begrotingstekort. De daaropvolgende drie kabinetten-Van Agt konden de penibele economische situatie niet oplossen. In 1982 was het begrotingstekort van Nederland reeds opgelopen tot twaalf procent. De werkloosheid in Nederland groeide vanaf 1973 van 100.000 personen, naar 400.000 in 1982 tot ruim 600.000 werklozen eind 1984. Daarna bleek de waarde van het Akkoord van Wassenaar en daalde de werkloosheid naar 335.000 in 1992.

Kerninhoud van het Akkoord van Wassenaar

De kern van het Akkoord van Wassenaar, dat gesloten was in de Stichting van de Arbeid (SvdA), was de afspraak dat werknemersorganisaties bereid waren loonmatiging toe te passen, in ruil voor arbeidstijdverkorting. Het akkoord bleek te werken en geldt sindsdien als de blauwdruk van het fenomeen ‘polderoverleg’ of ‘poldermodel’, waarbij vakbonden en werkgevers bereid zijn tot het sluiten van compromissen.

Naast het Akkoord van Wassenaar was het voor het herstel van de economie noodzakelijk dat de kabinetten-Lubbers een bezuinigingspolitiek doorvoerden. Dit ‘no-nonsensebeleid’ was erop gericht de overheidsuitgaven terug te dringen en de staatsschuld te verkleinen.

Volledige tekst Wassenaar Akkoord
Lees meer over economische geschiedenis
Over Lubbers’ politiek: Jan Schinkelshoek hield Lubbers in het zadel
Wellicht ook boeiend: Hollanditis: verzet tegen kernwapens in vroege jaren 1980
Overzicht van boeken over de Nederlandse politiek

Bronnen ▼