Aleksandr Poesjkin – Russisch dichter

In de Brusselse deelgemeente Laken prijkt sinds 1999 op het gelijknamige plein het standbeeld van Alexander Poesjkin (1799-1837). De imposante bronzen sculptuur, een werk van de beeldhouwer Georgy Frangulyan (1), was een gift van de Russische ambassade aan het Brusselse stadsbestuur naar aanleiding van de tweehonderdste geboortedag van Poesjkin die geldt als één der grootste dichters uit de wereldliteratuur. Een introductie:

Leven en werk:

De jonge Alexander werd in 1799 te Moskou geboren als telg uit een oud adellijk geslacht. Ofschoon zijn kindertijd verre van ongelukkig was, dweepte hij niet echt met die afkomst, zijn overgrootvader langs moederszijde was immers een Ethiopische slaaf die via de Turkse markt indertijd aan tsaar Peter de Grote ten geschenke werd gegeven. Door de familiebibliotheek van zijn vader, een luitenant bij de Keizerlijke Garde, maakt hij al vlug kennis met de werken van Franse schrijvers en denkers zoals Evariste Parny (1753-1814) en Voltaire (1694-1778).

In 1811 vat hij zijn studies aan bij het “Tsarskoje Selo-Lyceum” in Sint-Petersburg waar zijn literair talent meteen opvalt. Zo publiceerde hij er reeds op 15-jarige leeftijd zijn eerste gedichten en epigrammen. Op zijn achttiende schreef hij ‘Ode aan de Vrijheid’ dat echter door het tsaristisch regime niet bepaald in dank werd afgenomen en hem ironisch genoeg zijn vrijheid kostte, waardoor hij Sint-Petersburg als banneling diende te verlaten. Die noodgedwongen ballingschap heeft hem evenwel, in tegenstelling tot heel wat van zijn vrienden, onrechtstreeks het leven gered. Ver weg van het paleis van de tsaar in Sint-Petersburg kon hij immers moeilijk daadwerkelijk deelnemen aan de in 1825 uitgebroken decemberopstand (2), een revolte gericht tegen de tsaristische autocratie van het Russische Rijk.

Na zes jaar ballingschap in Bessarabia kon Poesjkin eindelijk terugkeren naar zijn geliefde Sint-Petersburg, waar hij in 1831 in het huwelijk trad met de bloedmooie Natalia Goncharova.

Intussen had het ‘enfant terrible’ zich ontpopt als één der grootste schrijvers ooit. Naast zijn poëtisch meesterwerk ‘Onegin’, later door Pjotr Tsjaikovski bewerkt tot een opera (3), schreef hij eveneens op een bijna virtuoze wijze tal van romans, essays en liefdesgedichten. In dit laatste domein was Poesjkin, gezien zijn talloze amoureuze escapades met het andere geslacht, zonder meer een ervaringsdeskundige. Daarnaast, wat nog veel erger was, ontwikkelde hij een bijna ziekelijke jaloezie ten opzichte van iedere man die het ook maar waagde om in de buurt te komen van zijn wederhelft. Die instelling zou hem uiteindelijk fataal worden.

Het jammerlijke einde:

Natalia, die het niet schuwde om met haar schoonheid te koketteren, kreeg algauw, tot grote ergernis van Poesjkin, een eerder ongepaste aandacht van Georges d’Anthes. Deze laatste was gehuwd met Natalia’s zus, Ekaterina, en dus de zwager van Alexander. Toen d’Anthes hem publiekelijk beschimpte als “Le Grand Maître de l’Ordre des Cocus” (vert. ‘De Grootmeester in de orde van de Hoorndragers’), was voor Poesjkin de maat vol en daagde hij d’Anthes uit tot een pistoolduel. Dat had hij beter niet kunnen doen. D’Anthes, een legerofficier, vuurde eerst en raakte de dichter in de buik. Twee dagen later zou Poeskin tengevolge van zijn verwondingen op amper 38 jarige leeftijd overlijden en zou Rusland daarmee één van zijn grootste dichters aller tijden verliezen.

Poesjkin’s aanzienlijke literaire nalatenschap bestaat naast honderden brieven, kortverhalen, historische romans eveneens uit ruim achthonderd gedichten, diverse prozavertellingen, verscheidene toneelstukken, rijmsprookjes en novellen.

Overzicht van boeken van Aleksandr Poesjkin

Noten ▼