Deze week worden de eerste voorbereidingen getroffen voor de berging van de middeleeuwse IJsselkogge, die in 2013 bij Kampen werd gevonden. De daadwerkelijke lichting vindt als alles voorspoedig verloopt vermoedelijk half december plaats.
“We werken met Ruimte voor de Rivier IJsseldelta aan de waterveiligheid van de regio Kampen-Zwolle. Om de zomerbedverlaging goed te kunnen uitvoeren, moet de IJsselkogge wijken uit de bodem. Tot die conclusie zijn we in 2013 gekomen, nadat we alle voors en tegens van berging in kaart hebben gebracht.”
Volgens Zwemer is archeologie niet de core-business van Rijkswaterstaat.
“Maar we vinden het heel belangrijk om zorgvuldig om te gaan met de vondsten, die we tijdens ons werk tegen komen. En in dit geval is het extra bijzonder, want terwijl we bezig zijn met modern watermanagement, is het feit dat de IJsselkogge op deze plek ligt het resultaat van middeleeuws watermanagement. Het schip is destijds waarschijnlijk opzettelijk afgezonken om de loop van de IJssel te beïnvloeden. De rivier was namelijk aan het verzanden en dat was schadelijk voor de handelsbelangen van Kampen als Hanzestad.”
Volgende week wordt een werkplatform met een kraan en diverse pontons op de IJssel aangevoerd. De scheepswrakken worden eerst voorzichtig met een zuiginstallatie vrij gelegd. Dit op vijf meter diepte achter een stroomscherm, dat de duikers moet beschermen tegen de sterke stroming van de rivier. De vondsten worden vervolgens nauwkeurig ingemeten en van de wrakken worden 3D-opnames gemaakt.
“Het wrak wordt in een soort mand van banden en dwarsbalken geplaatst. Verder is er een innovatief computersysteem ontworpen, dat straks alle 40 motoren voor de lichting aanstuurt. De IJsselkogge wordt dan decimeter voor decimeter uit het water getild, waarbij de krachten op het 50 ton wegende schip nauwkeurig in de gaten worden gehouden.”
Conservering
De wrakken worden na berging overgebracht naar het terrein van de stichting Batavialand in Lelystad. Daar wordt onderzocht of de staat van de IJsselkogge goed genoeg is om te kunnen conserveren. Als conservering mogelijk is, hebben scheepsarcheologen daar zo’n drie jaar voor nodig. Daarna kan de IJsselkogge worden overgebracht naar een tentoonstellingslocatie. Als het wrak in minder goede staat verkeert, dan wordt uitgeweken naar het scheepsarcheologisch depot van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed in Nijkerk. Zekerheid over de staat van de IJsselkogge bestaat pas als het wrak boven water is gehaald.
- Boek: Middeleeuws schip gestrand in ’t zand
- Artikelen over scheepswrakken
