Museum Boerhaave in Leiden heeft een serie merendeels onbekende schetsen en tekeningen verworven van de Leidse kunstenaar Harm Kamerlingh Onnes. Het betreft werken uit de jaren 1920-1921, grotendeels vervaardigd in het laboratorium van zijn beroemde oom Heike. Tot de geportretteerden behoort ook Albert Einstein.
De achternaam Kamerlingh Onnes zal bij veel bezoekers van Museum Boerhaave een belletje doen rinkelen. Kunstenaar Harm was een neef van koude-professor en Nobelprijswinnaar Heike Kamerlingh Onnes, wiens apparatuur in de vaste presentatie van het museum te vinden is.
In het laboratorium
Van jongs af aan was Harm Kamerlingh Onnes (1893-1985) gefascineerd door techniek. Rond 1920 was hij geregeld in het laboratorium van oom Heike te vinden, met zijn schetsboek bij de hand. Na een periode van engagement met de nieuwe kunststromingen en een kortstondige bemoeienis met De Stijl was Harm uitgekeken op het modernisme en ging hij op zoek naar een eigen stijl, geworteld in realisme. Boerhaave:
“Soms in vluchtige schetsen, dan weer in meer uitgewerkte tekeningen gaf Harm in de jaren 1920 en 1921 in het laboratorium aan de Leidse Steenschuur vorm aan de bevreemdende wereld van het onderzoek bij temperaturen vlak boven het absolute nulpunt (-273 °C). Tegelijk zijn het experimenten in stijl. Naast magneten, pompen, koude-flessen en machines tekende Harm technici en wetenschappers. Onder hen Albert Einstein, Paul Ehrenfest en Hendrik Antoon Lorentz.”
Presentatie
De door Museum Boerhaave verworven collectie tekeningen is afkomstig uit de nalatenschap van een schoonzoon van Harm Kamerlingh Onnes.
Een selectie uit de nieuwe aanwinsten is van 21 februari t/m 26 april te zien in het museum. Directeur Dirk van Delft schreef een begeleidend (geïllustreerd) boekje onder de titel Koude, kunst, Kamerlingh Onnes.
