Een gordijnpreek is een term die afkomstig is uit de zeventiende eeuw en die nauwelijks meer wordt gebruikt. Wat betekent dit bijzondere woord en waar komt het vandaan?
De uitdrukking 'lood om oud ijzer' is een gezegde dat behoorlijk bekend is. Maar wat betekent lood om oud ijzer precies? En hoe komen we aan deze uitdrukking?
De term Mayday is vrij bekend. Dit woord wordt al jaren gebruikt als internationaal noodsignaal. Maar wie bedacht dit woord eigenlijk? En waar slaat het op?
Wielrenner Jacques Anquetil (1934-1987) was de allersnelste ‘Viking’ ooit. Dat hij nog steeds te boek staat als een van de beste renners aller tijden is bij wielerliefhebbers uiteraard bekend. Dat er een flinke kans is dat bij Anquetil ook Viking-bloed door de aderen stroomde, zullen in die kringen echter weinigen weten.
Viking-sporen in Normandië nog altijd zichtbaar
De uitdrukking “dat is een kanarie in de kolenmijn” wordt vooral gebruikt als aanduiding voor een vroegtijdig alarmsignaal dat waarschuwt voor groot gevaar. De zegswijze gaat terug op de tijd dat mijnwerkers letterlijk een kanarie in een kooitje meenamen als ze zich ondergronds begaven.
Wanneer men iets opschrijft voor het nageslacht dan zegt men wel eens dat er iets ‘geboekstaafd’ wordt. Waar komt dit woord precies vandaan?
Relatief onbekend is dat het woord ‘blockbuster’ oorspronkelijk afkomstig is uit de Tweede Wereldoorlog.
…en een zeer populaire film
Er op je paasbest uitzien of op je paasbest gekleed zijn, is een gezegde dat bij veel mensen bekend is. Wat het betekent, is vrij algemeen bekend. Maar waar komt ‘op je paasbest’ als woordcombinatie vandaan?
Een klaploper wordt niet erg hoog aangeslagen. Hij (of zij) teert op andermans zak en voert zelf niet zoveel uit. De klaploper is een echte uitvreter of pannelikker. Maar waar komt het ouderwetse scheldwoord klaploper, dat nog altijd wordt gebruikt, eigenlijk vandaan?
Gedoodverfde winnaars zijn sporters die op voorhand favoriet zijn om een wedstrijd te winnen. Je hoort deze zegswijze dan ook veel terugkomen in de sportwereld. Maar waar komt dit bijzonder gezegde vandaan?
Wie “met een kluitje in het ruit wordt gestuurd” wordt door een andere partij afgescheept. Om van een persoon af te komen kan je hem of haar bijvoorbeeld een nietszeggend antwoord geven of een vage toezegging doen. Waar deze uitdrukking precies vandaan komt is niet helemaal duidelijk. Er zijn, zoals wel vaker, verschillende verklaringen.
Herkomst en betekenis
‘Met molentjes lopen’ is een oud gezegde, dat niet veel meer gebruikt wordt. Wat betekent het en hoe en wanneer is met het gezegde in de Nederlandse taal beland?
Mensen die ‘bombarie maken’, om welke reden dan ook, zorgen voor reuring in de tent. Ze laten zich nadrukkelijk horen, met vaak een hoop spektakel en (tijdelijke) onrust tot gevolg. Vaak zijn bombariemakers niet zo geliefd, omdat ze de rust verstoren. Waar hebben we het bijzondere woord bombarie aan te danken?
Als een gebeurtenis zich herhaalt en er dus eigenlijk niets nieuws is gebeurd, wordt soms de uitdrukking 'dat is van hetzelfde laken een pak' gebruikt.
Een eendagsvlieg staat bekend als een bijzonder insect dat, als het uit het water gekomen is, niet meer kan eten en daardoor binnen enkele uren tot dagen sterft. Naast deze feitelijke benaming voor een insectensoort, wordt het begrip eendagsvlieg ook in overdrachtelijke zin gebruikt.
Rauzen is een werkwoord dat je misschien wel eens voorbij hebt horen komen in het dagelijks taalgebruik of ergens in de media. Wat betekent rauzen precies en hoe is dit werkwoord in onze taal beland?
Waar komt dit werkwoord vandaan?
‘Onder auspiciën van’ is een duur klinkende, alternatieve formulering voor iets onder toezicht of leiding van een persoon doen. De zegswijze gaat ver terug in de tijd. Het is ontleend aan een ritueel dat in het Romeinse Rijk in gebruik was.
Een oud Romeins gebruik
Wie goedkope tweedehands spullen in huis wil halen, gaat tegenwoordig vaak naar de kringloopwinkel. De ouderwetse rommelmarkten zijn echter ook nog altijd populair. Deze markten worden van oudsher ook wel vlooienmarkten of luizenmarkten genoemd. Waarom eigenlijk?
Het spelletje pandoeren kennen sommige mensen nog wel. Maar hoe zit het met het gezegde? Wat is de herkomst van 'een opgelegd pandoer'?
Wie het spoor bijster is, weet even de weg niet meer. In figuurlijke dan wel letterlijke zin. De persoon in kwestie kan dus letterlijk verdwaald zijn, maar het kan ook zijn dat hij of zij bijvoorbeeld gewoon even de draad kwijt is tijdens het leggen van een ingewikkelde puzzel, of middenin een betoog even niet meer weet waar het ook
Het gezegde ‘een appelflauwte krijgen’ horen en lezen we niet zo vaak meer in de Nederlandse taal. En dat is best jammer, want over de betekenis en de oorsprong van deze zegswijze valt best wel het een en ander te schrijven.
Betekenis & oorsprong