Taalgeschiedenis - Geschiedenis van de Nederlandse taal

Wat in het vat zit, verzuurt niet – Betekenis en herkomst

Als iemand je heeft beloofd iets te doen, maar enige tijd later aangeeft dat het er nog niet van gekomen is kan deze persoon zeggen: wat in het vat zit, verzuurt niet. Daarmee wil men dan aangeven dat de belofte later alsnog vervuld zal worden.

Dieren·Taalgeschiedenis

Iemand ringeloren – Herkomst en betekenis

Als je iemand ringeloort, houd je een persoon in bedwang. Je houdt de persoon in kwestie kort en hebt hem of haar helemaal naar je hand gezet. Maar waar komt het woord ringeloren precies vandaan?

Taalgeschiedenis

Iets met veel aplomb zeggen – Betekenis en herkomst

Wie iets met veel aplomb zegt, is behoorlijk zeker van zijn zaak. Deze betekenis is wel bekend, maar waar komt het woord aplomb eigenlijk vandaan?

Taalgeschiedenis

De pias en de paljas – Grappenmaker en clowns

Wie de lolbroek aanheeft maakt vaak veel grappen. Hij of zij weet de sfeer er wel in te krijgen met allerlei (flauwe) gebbetjes. Zo'n clownsfiguur noemen we ook wel eens een 'paljas'. Waar komt dat woord eigenlijk vandaan?

Boeken te kust en te keur in deze boekwinkel

Taalgeschiedenis

Te kust en te keur – Herkomst en betekenis

Als er ergens veel keus is, bijvoorbeeld in een boekwinkel, dan kan er geadverteerd worden met de woorden: "boeken te kust en te keur". Daarmee geeft men dan dus aan dat het aanbod groot is. Er is voor ieder wat wils.

Duitsland·Taalgeschiedenis

Schadenfreude – Plezier beleven aan andermans leed

Schadenfreude is misschien wel een van de mooiste leenwoorden uit het Duits, al is dat natuurlijk subjectief. Het woord wordt gebruikt om aan te geven dat iemand plezier beleeft aan andermans leed...

Taalgeschiedenis

Magere Hein – Personificatie van de dood

Als Magere Hein je komt halen staat het er niet al te best met je voor. Je gaat de pijp uit en je leven is dus ten einde gekomen. Magere Hein is kortom een bekende personificatie voor 'de dood'.

Taalgeschiedenis

Kassiewijle – Bijzonder synoniem voor de dood

Als er een eind is gekomen aan iemands aards bestaan, wordt in de volksmond ook weleens gezegd dat de persoon in kwestie ‘kassiewijle’ is. Hij of zij is overleden. Dit synoniem voor de dood is afkomstig uit het Jiddisch.

Korte begrippen·Oudheid·Romeinse Rijk·Taalgeschiedenis

Memento mori (Gedenk te sterven)

De oude spreuk memento mori roept de mens op te reflecteren op de eigen sterfelijkheid en de eindigheid van het leven. In het Latijn betekent memento mori letterlijk ‘Gedenk te sterven’.

Taalgeschiedenis

In de penarie zitten – Herkomst en betekenis

Als je in de penarie zit, loopt het allemaal even niet op rolletjes. En daar maak je flink zorgen over. Je zit in de misère en dat benauwt je.

Muurschildering in de Brusselse metrohalte met personages uit de Kuifje-reeks

Strips·Taalgeschiedenis

Sapperloot / sakkerloot – Herkomst en betekenis

Sapperloot, sakkerloot of sapperlote kriekrak is een term die geldt als een bastaardvloek. Hoe komen we aan dit bijzondere woord?

Julius Caesar en zijn leger trekken de Rubicon over, Bartolomeo Pinelli, 1819

Oudheid·Romeinse Rijk·Taalgeschiedenis

De teerling is geworpen – Herkomst en betekenis

De uitspraak ‘De teerling is geworpen’, in het Latijn: Alea iacta est, valt nog wel eens. Hoe komen we aan deze uitdrukking?

Taalgeschiedenis

Lapzwans – Herkomst en betekenis

Van een lapzwans hebben we geen al te hoge pet op. Hij of zij voert weinig uit en als er toch wat wordt gedaan is dat meestal van weinig betekenis of ronduit waardeloos.

Een kind krijgt op een dorpsschool een tik op de hand met een plak - Schilderij van Jan Steen

Taalgeschiedenis

De plak zwaaien – Herkomst en betekenis

Als je de plak zwaait, heb je het voor het zeggen. Je bent de baas en anderen moeten jou gehoorzamen. Deze uitdrukking, die vooral in Vlaanderen nog geregeld is te horen, danken we aan een oud gebruik in het klaslokaal.

Een inwijdingsritueel van de Colombiaanse Muisca-indianen. De met goudpoeder gekleurde hoofdman op een vlot in het meer Guatavita, waarin hij goud en edelstenen wierp en zichzelf onderdompelde.

Inca's·Korte begrippen·Taalgeschiedenis

El Dorado / eldorado – Een mythisch goudland

De term El Dorado of eldorado duidt op een paradijselijk oord, waar het goed toeven is. Wat is de herkomst van dit begrip?

Taalgeschiedenis

Tussen hamer en aambeeld – Betekenis & herkomst

De zegswijze tussen hamer en aambeeld betekent zoveel als: in de knel zitten. Voor wie tussen hamer en aambeeld zit, is er geen uitweg meer uit een bepaalde situatie.

België·Taalgeschiedenis

Zwans, een verzet vermomd in humor

Niet zwanzen, hé! Zo luidt de (Belgische) uitdrukking die verbazing, twijfel, ongeloof… vertolkt. Vaak draait het rond een grap, een kwajongenstreek. Zwanzers nemen medemensen graag beet. Altijd met een olijke, vaak absurde en toch verfijnde kwinkslag.