Taalgeschiedenis - Geschiedenis van de Nederlandse taal

Ketelmuziek – Herkomst en betekenis

Met het woord ketelmuziek wordt letterlijk kabaal bedoeld. Het begrip wordt bijvoorbeeld gebruikt om aan te geven dat ergens een oorverdovend lawaai vandaan komt. Ketelmuziek kan echter ook in figuurlijke zin worden gebruikt.

Taalgeschiedenis

1 minuut leestijd

Er is geen kruid tegen gewassen – Herkomst en betekenis

Als we te maken hebben met een zaak die niet is te veranderen, wordt wel eens gezegd dat er "geen kruid tegen gewassen is". De situatie is dan zo moeilijk dat er niets aan gedaan kan worden, hoezeer we dat ook proberen. De uitdrukking wordt vooral gebruikt wanneer een probleem bijzonder hardnekkig is en onoplosbaar lijkt.

Geneeskunde·Taalgeschiedenis

1 minuut leestijd

Ergens een boom over opzetten – Herkomst en betekenis

Als ergens uitgebreid over gekletst of gebabbeld wordt, zegt men soms dat de gespreksdeelnemers 'een boom opzetten'. Vaak gaat het om uitvoerige gesprekken of discussies.

Taalgeschiedenis

1 minuut leestijd

Heilig boontje – Herkomst en betekenis

Iemand die zich overdreven braaf voordoet wordt soms een 'heilig boontje' genoemd. Een dergelijk persoon komt vaak wat schijnheilig over. Hij of zij doet zich bijvoorbeeld netjes en behulpzaam voor, maar is in werkelijkheid niet oprecht.

Eten en drinken·Taalgeschiedenis

1 minuut leestijd

Gepokt en gemazeld – Herkomst en betekenis

Wie gepokt en gemazeld is, heeft veel ervaring en is dus goed voorbereid op een bepaalde taak of uitdaging. Deze uitdrukking, die nog geregeld wordt gebruikt, verwijst naar twee bekende kinderziektes: de pokken en de mazelen.

Geneeskunde·Taalgeschiedenis

1 minuut leestijd

Wiens brood men eet, diens woord men spreekt

Deze uitdrukking geeft aan dat personen soms geneigd zijn de belangen en opvattingen te vertegenwoordigen van partijen waar ze van afhankelijk zijn, bijvoorbeeld qua inkomen.

Eten en drinken·Taalgeschiedenis

1 minuut leestijd

Originele spreekbuis op de brug van een schip

Iemands spreekbuis zijn – Herkomst en betekenis

Als je optreedt als vertegenwoordiger of woordvoerder van een ander persoon of een organisatie, wordt wel eens gezegd dat je als 'spreekbuis' fungeert. Dit woord verwijst naar buizen die vroeger, met name in de scheepvaart, als akoestische versterkers werden gebruikt.

Maritieme geschiedenis·Taalgeschiedenis

1 minuut leestijd

Inwoners van Kaliningrad met portretten van hun voorouders die vochten in de Tweede Wereldoorlog

Hoe de steden in de Sovjet-Unie van naam veranderden

Op 10 mei 2023 liet de Poolse regering weten dat de naam ‘Kaliningrad’ niet langer zal worden gebruikt in officiële Poolse opschriften en documenten. Deze Russische stad op amper 50 kilometer van de Poolse grens wordt in Polen voortaan aangeduid met haar oude Poolse naam Królewiec. De Poolse beslissing is een reactie op de oorlog die Rusland in de nabije

Oekraïne·Rusland·Taalgeschiedenis

14 minuten leestijd

“Nederlandstaligen zijn in donkere tijden blijven steken”

In Albany maakten Nederlandstalige inwoners zich eind achttiende eeuw hard voor het behoud van waterspuwers, die gebruikt werden om regenwater mee af te voeren. Deze strijd stond voor iets groters. Het was de Nederlandse manier om regenwater af te voeren. In Leiden, Zutphen en Harderwijk deden ze het ook zo. Veel Engelstalige bewoners konden maar weinig begrip opbrengen voor deze

Amerikaanse geschiedenis·Boekfragmenten·Taalgeschiedenis

5 minuten leestijd

Brinno wordt door de Cannefaten tot veldheer benoemd en op het schild geheven.

Iemand op het schild hijsen of heffen – Betekenis en herkomst

Als er zeer positief over iemand wordt gesproken, zegt men weleens dat de persoon in kwestie op het schild wordt gehesen of geheven. Vaak gebeurt dit in het openbaar. Waar komt deze uitdrukking vandaan?

Oudheid·Taalgeschiedenis

1 minuut leestijd

Willem van Oranje geschilderd door Anthonie Mor, omstreeks 1555

Van de prins geen kwaad weten – Herkomst en betekenis

Als je je van geen kwaad bewust bent, wordt wel eens gezegd dat je 'van de prins geen kwaad weet'. Vermoed wordt dat we deze uitdrukkingen te danken hebben aan een stadhouder uit het huis van Oranje. Deze prinsen waren zo achtenswaardig dat men geen kwaad over ze wilde horen.

Koningshuis·Taalgeschiedenis

1 minuut leestijd