Taalgeschiedenis - Geschiedenis van de Nederlandse taal

Sprintende wielrenners, op weg naar de meet

Sportgeschiedenis·Taalgeschiedenis·Wielrennen

De meet – Bijnaam voor de finishlijn

Als een wielrenner "met het snot voor ogen" na een lange etappe zijn wiel over de finishlijn duwt, wordt ook wel gezegd dat hij "de meet" heeft bereikt. Hiermee wordt dus de finishlijn bedoeld. Oorspronkelijk is het woord "meet" afkomstig van het knikkerspel. En opvallend genoeg ging het dan niet om de plek waar men eindigde, maar juist om de

Religieuze geschiedenis·Taalgeschiedenis

Een roepende in de woestijn – Uitdrukking

Als je een roepende in de woestijn bent, luistert er niemand. Je waarschuwt mensen bijvoorbeeld voor naderend gevaar maar je wordt niet serieus genomen. Je spreekt tegen dovemansoren.

Eten en drinken·Taalgeschiedenis

Knollen voor citroenen verkopen – Betekenis

Als iemand je knollen voor citroenen verkoopt, wordt je in de maling genomen en een beetje opgelicht. Je krijgt bijvoorbeeld waardeloze goederen aangeboden en de verkoper doet net alsof die zaken zeer waardevol en nuttig zijn.

Taalgeschiedenis·Zuid-Amerika

Naar de barrebiesjes gaan… – Herkomst en betekenis

Als iets of iemand naar de barrebiesjes gaat, loopt het allemaal niet goed af. Vaak wordt de uitdrukking gebruikt om aan te geven dat iemand is overleden of binnenkort de geest gaat geven.

Dieren·Strips·Taalgeschiedenis

Een idee-fixe en een klein wit hondje

Een “idee-fixe” is een psychologische term die wordt gebruikt als aanduiding voor een dwangmatig, obsessief idee of een waanovertuiging. Een bekend klein witte hondje uit de stripserie Asterix heeft een naam die is afgeleid van het woord: Idéfix.

Taalgeschiedenis

Ergens garen bij spinnen – Herkomst en betekenis

Als je ergens garen bij spint, loopt iets best lekker. Je hebt namelijk ergens een mooi voordeel uitgehaald. Je hebt profijt bij een bepaalde situatie of gebeurtenis of hebt winst gemaakt door handig gebruik te maken van de omstandigheden.

Begraafplaatsen liggen vol met mensen die de pijp aan Maarten hebben gegeven...

Taalgeschiedenis

De pijp aan Maarten geven – Herkomst en betekenis

De uitdrukking 'De pijp aan Maarten geven' wordt gebruikt om aan te geven dat iemand het opgeeft of iets niet langer volhoudt. Het kan echter ook betekenen dat iemand sterft. Zo iemand houdt er cru gezegd dus definitief mee op...

Taalgeschiedenis

Trammelant – Herkomst van het woord

Als er trammelant is, zijn er problemen. Twee personen of partijen hebben namelijk ruzie. Er is onenigheid die nogal hoog oploopt. Het woord is kortom een synoniem voor problemen, gedoe of tumult. Dat is allemaal wel bekend, maar waar komt dit mooie woord eigenlijk vandaan?

Eten en drinken·Taalgeschiedenis

‘Dat is (geen) klein bier’ – Herkomst en betekenis

‘Dat is klein bier’ is een uitdrukking die wordt gebruikt om aan te geven dat iets niet belangrijk is of weinig waarde heeft. De uitdrukking vindt zijn oorsprong in de bierbrouwerij.

Dieren·Taalgeschiedenis

Waar komt het woord poedelprijs vandaan?

Een poedelprijs is een symbolische prijs die na een wedstrijd of competitie soms wordt uitgereikt aan deelnemers die matig presteerden. De troostprijs moet ervoor zorgen dat deze deelnemers toch nog met een goed gevoel huiswaarts keren. Waar komt het woord poedelprijs eigenlijk vandaan?

Taalgeschiedenis

Van een koude kermis thuiskomen – Herkomst en betekenis

Wie van een koude kermis thuiskomt, heeft een teleurstelling moeten verwerken. Iets is niet gelopen zoals verwacht. De persoon in kwestie heeft dan de ‘kous op de kop’ gekregen.

Taalgeschiedenis

Sardonisch lachen of grijnzen – Herkomst en betekenis

Wie sardonisch lacht of grijnst, lacht niet gewoon, maar kijkt er boosaardig, spottend of honend bij. Het is dan ook maar helemaal de vraag of de lach wel gemeend is... De betekenis van het woord sardonisch is vrij algemeen bekend. Maar waar komt het woord eigenlijk vandaan?

Eten en drinken·Populair·Taalgeschiedenis

Voor spek en bonen meedoen – Herkomst en betekenis

Als je meedoet aan een spel of sportwedstrijd maar geen kans maakt om te winnen, doe je "voor spek en bonen mee". In figuurlijke zin wordt de uitdrukking gebruikt om aan te geven dat iemand niet serieus wordt genomen of niet voor vol wordt gezien.

Fotografie·Taalgeschiedenis

Blauwdruk – Herkomst en (figuurlijke) betekenis

Als je ergens een blauwdruk voor maakt, heb je een uitgewerkt plan en heb je dus precies uitgedacht wat er moet gebeuren. Deze figuurlijke betekenis van de blauwdruk is wel bekend. Minder algemeen bekend is waar dit woord precies vandaan komt.

Maritieme geschiedenis·Taalgeschiedenis

Overstag gaan – Herkomst en betekenis

Wie overstag gaat, verandert van mening of positie. Een persoon kan bijvoorbeeld na lang aandringen besluiten een compleet ander standpunt in te nemen of iets doen wat hij of zij aanvankelijk helemaal niet van plan was.

Taalgeschiedenis

Kniepstuvers – Groningers en hun zuinigheid

Het woord ‘kniepstuver’ werd onlangs verkozen tot het Schierste Grunneger Woord van 2023. Kortom: het mooiste Groningse woord. Kniepstuver is een Gronings woord voor gierigaard.

Taalgeschiedenis

Iets in de doofpot stoppen – Herkomst en betekenis

Als afgesproken wordt om over een bepaald zaak niet (meer) te spreken of aan iets geen ruchtbaarheid te geven, wordt wel gezaagd dat een zaak "in de doofpot" wordt gestopt.

Voorbeeld van hiëratische schrift, ca. 1455 v.Chr.

Oude Egypte·Taalgeschiedenis

Hiëratisch schrift – Lopend schrift van de Oude Egyptenaren

Het hiëratisch schrift is een soort cursief snelschrift dat de Egyptenaren lange tijd naast het hiërogliefenschrift gebruikten. Dit lopende schrift maakte het makkelijker om zaken snel te noteren.

Taalgeschiedenis·Weer

April doet wat hij wil – Een bekende weerspreuk

Over het weer raken we vaak niet uitgepraat. Niet verwonderlijk dus dat onze taal ook veel spreuken en uitdrukkingen bevat met verwijzingen naar het weer. Zo kennen we bijvoorbeeld de weerspreuk: April doet wat hij wil.

Eten en drinken·Taalgeschiedenis

Klare wijn schenken – Herkomst en betekenis

Als je klare wijn schenkt, draai je er niet omheen maar geef je duidelijkheid, zonder iets achter te houden. Je spreekt de volledige waarheid ook al is die misschien ongemakkelijk.