Samen met beeldhouwers zoals Willem Geefs, Charles Van der Stappen, Jef Lambeaux en vele anderen behoort Charles Auguste Fraikin zonder enige twijfel tot de meest veelzijdige en talentvolle kunstenaars die het jonge België in de negentiende eeuw telde. Fraikin’s sculpturen zijn niet alleen in tal van binnen- en buitenlandse musea te zien, maar sieren ook in diverse steden van het land het straatbeeld. Een biografische schets en een kijk op Fraikin’s oeuvre:
De jeugdjaren
De jonge Charles werd op 14 juni 1817 als negende telg binnen een vrij welstellend gezin geboren in Herentals, een stadje in de huidige Belgische provincie Antwerpen. Van jongs af aan bleek de kleine Fraikin over een groot tekentalent te beschikken en op twaalfjarige leeftijd schreef zijn vader hem in aan de Antwerpse Academie voor Schone Kunsten. Toen zijn vader enige tijd later kwam te overlijden, verliet Fraikin zijn geboortedorp en ging hij in Brussel aan de slag als apothekershulpje in de officina van Auguste De Hemptinne, een estheet en goede vriend van de toen al bekende kunstschilder François-Joseph Navez (1787-1869).
Op aanraden van Navez, die Fraikin’s artistieke aanleg algauw bemerkte, volgde de jonge Charles naast zijn studies als apotheker die hij intussen had aangevat, lessen in schilder- en gravuurtechnieken aan de Brusselse kunstacademie.
Fraikin behaalde al vlug zonder veel moeite zijn diploma van apotheker, maar het beroep lag hem duidelijk niet en hij besloot in de leer te gaan bij de in Brussel werkzame Leuvense beeldhouwer Pierre Puyenbroeck (1804-1884) die hem de knepen van het vak bijbracht.
Doorbraak van Charles Fraikin
De amper tweeëntwintigjarige Fraikin stelde voor het eerst werk tentoon in 1839 op het Salon van Brussel. Zijn werken werden er evenwel op weinig bijval onthaald. Pas op de volgende editie van het Salon, in 1842, verkreeg hij met zijn sculptuur ‘Venus met de duif’ opvallend veel lovende kritieken in de pers. Fraikin’s echte doorbraak kwam in 1845 toen hij op het kunstensalon van Brussel de gouden medaille won voor zijn beeld ‘L’Amour captif’. Fraikin zou er later een tweede exemplaar van maken voor het Hermitagemuseum in Sint-Petersburg.
Fraikin’s naamsbekendheid werd echter definitief bestendigd toen hij korte tijd nadien door het Brussels stadsbestuur werd aangezocht om samen met de gerenommeerde architect Joseph Poelaert (1817-1879) een stadsfontein te ontwerpen ter nagedachtenis van Nicolas Rouppe (1769-1838), de man die als eerste het ambt van burgemeester over de stad waarnam na de Belgische Revolutie in 1830. Fraikin creëerde voor het indrukwekkend herdenkingsmonument een marmeren allegorie die op fijnzinnige wijze de stedelijke macht van Brussel in beeld wist te brengen.
Een verdere greep uit Fraikin’s oeuvre
Ook de reeks kunstzinnige portaalbeelden die de hoofdingang van het Brusselse stadhuis versieren zijn van Fraikin’s hand. De beelden stellen op allegorische wijze de ‘Rechtspleging’, de ‘Voorzichtigheid’ en de ‘Matigheid’ voor. In dezelfde periode sculpteerde hij ‘De Vrijheid van Vereniging’, één van de vier emblematische beelden die de sokkel van de Congreskolom aan de Koningsstraat in Brussel opluisteren.
Een ander voorbeeld van Fraikin’s talent is het imposante mausoleum van de filantroop Ferdinand Nicolay (1772-1854) op het kerkhof van Laken. Fraikin beeldde de mecenas uit in dezelfde houding zoals destijds Michelangelo dat deed met zijn “Il Pensieroso” op het grafmonument van Lorenzo de Medici in Firenze.
Maar zijn faam als beeldhouwer reikte ook tot ver over de landsgrenzen. Zo kon hij zowel aartshertogin Maria Pavlovna van Rusland, de zuster van tsaar Nicolaas I, als keizerin Eugénie van Frankrijk tot zijn clientèle rekenen.
Een nawoord
Charles Fraikin, de man die als geen ander beeldhouwwerken tot leven kon wekken, kwam op 22 november 1893 op zesenzeventigjarige leeftijd in zijn atelierwoning in de Brusselse gemeente Schaarbeek te overlijden. Per legaat schonk hij een groot deel van de beelden uit zijn privécollectie aan zijn geboortestad Herentals.
Boekenrubriek: Biografieën van kunstenaars
