Het gebeurde kort voor kerst, op 20 december 1943, in het midden van de Tweede Wereldoorlog. Een Amerikaanse B-17 bommenwerper keerde zwaar gehavend terug van een missie boven Duitsland. Het toestel was een gemakkelijke prooi voor de toegesnelde Messerschmitt BF-109. Maar in plaats van het vijandige toestel neer te schieten, koos de Duitse piloot er uit medemenselijkheid voor om zijn Amerikaanse medemensen te sparen.
Tijdens de Duitse aanvallen sneuvelde de staartschutter en raakten meerdere bemanningsleden gewond. Commandant Charlie Brown was gewond geraakt in zijn rechter schouder en was korte tijd bewusteloos als gevolg van een defect in het zuurstofsysteem, maar slaagde er daarna toch in om het zwaar gehavende toestel in de lucht te houden en te beginnen aan de lange terugtocht naar Engeland. Met een groot deel van de bewapening uitgeschakeld en slechts één van de vier motoren die nog goed werkte, was de B-17 weerloos voor vijandige aanvallen.
Op de terugweg werd Browns toestel op de grond gespot door de Duitse piloot Oberleutnant Franz Stigler die net zijn Messerschmitt Bf-109 aan het tanken was. De Luftwaffe-officier maakte onderdeel uit van het Jagdgeschwader 27 en was in tegenstelling tot zijn Amerikaanse opponenten in de B-17 met meer dan 20 kills geen groentje. Hij steeg op met zijn toestel en zette de achtervolging in.
De Amerikaanse bommenwerper had zijn volgende treffer kunnen zijn op zijn hitlist, maar het zou anders lopen.
“De Duitser verklaarde na de oorlog dat het tegen zijn principes in ging om een zo gehavend toestel met haar verwonde bemanning neer te halen. Het zou voor hem hetzelfde zijn geweest als schieten op iemand aan een parachute.”
Franz Stigler naderde de kwetsbare Amerikaanse bommenwerper en zag hoe zwaar het toestel beschadigd was. Hij kon zien dat er gewonden aan boord waren. Later zou hij verklaren dat hij een zo zwaar beschadigd vliegtuig niet eerder had gezien. De Duitser vloog naar de linkerkant van de B-17 en maakte oogcontact met de Amerikaanse piloot. Stigler herinnerde zich na de oorlog nog de horror die hij in de ogen van de Amerikaan zag.
Charlie Brown dacht dat hij in een nachtmerrie was beland. Hij deed zijn ogen dicht in de hoop dat het Duitse jachtvliegtuig verdwenen zou zijn als hij ze weer open deed, maar vanzelfsprekend was dat niet het geval.
In plaats van dat hij het vuur opende op de bommenwerper groette Stigler zijn angstige Amerikaanse opponent. De Duitser verklaarde na de oorlog dat het tegen zijn principes in ging om een zo gehavend toestel met haar verwonde bemanning neer te halen. Het zou voor hem hetzelfde zijn geweest als schieten op iemand aan een parachute. Hij probeerde de Amerikanen te laten landen op een Duitse luchtvaartbasis, maar toen dat niet lukte escorteerde hij de B-17 tot aan de Noordzee. Met een laatste groet vertrok de Duitser daarna.
Charlie Brown slaagde erin zijn toestel in Engeland aan de grond te zetten. Het werd hem echter verboden te vertellen over hoe de Duitse piloot hem en zijn bemanning had gespaard, want dit zou positieve gevoelens voor vijandige piloten op kunnen roepen. De Amerikaan overleefde de oorlog en keerde terug naar de Verenigde Staten, waar hij verschillende functies bekleedde binnen de luchtmacht en overheid.
Een emotioneel treffen
Aan het eind van de jaren ’80 begon Charlie Brown met een zoektocht naar de Duitse piloot die hem en zijn bemanning gespaard had. Die bleek ook nog in leven en geëmigreerd te zijn naar Canada. In 1990 ontmoetten ze elkaar voor het eerst na de oorlog. Het was voor beide mannen een emotioneel treffen. Voor Brown voelde het alsof hij werd herenigd met een broer die hij veertig jaar niet had gezien. Hij prees de menselijkheid van Stigler en wees erop dat als iemand zijn dappere actie indertijd had gerapporteerd, hij dit met een dubbel doodsvonnis had moeten bekopen.
De Amerikaanse schrijvers Adam Makos en Larry Alexander publiceerden in december 2012 een boek, getiteld A Higher Call: An Incredible True Story of Combat and Chivalry in the War-Torn Skies of World War II, over de opmerkelijke daad van medemenselijkheid en de broederschap tussen de Duitse en Amerikaanse piloot. “De les die zij ons nalieten is er één die onze wereld nu meer dan ooit nodig heeft”, aldus Adam Makos.
Boek: A Higher Call: An Incredible True Story of Combat and Chivalry
Dit artikel werd oorspronkelijk gepubliceerd op 21 december 2012
