Eeuwenoud kasteel opgekrikt en verplaatst

Het kasteel van Hirosaki, een stad in het noorden van Japan, is eind vorige week met hydraulische krikken opgetild. De muur waar het vierhonderd jaar oude bouwwerk op staat is aan onderhoud toe. In de komende twee maanden zal de toren 80 meter verplaatst worden, zodat de muur kan worden gerestaureerd. Daarna kan het Hirosaki-kasteel weer teruggezet worden op de plek waar het al sinds 1611 staat.

Het kasteel van Hirosaki is gebouwd in typische Japanse laatmiddeleeuwse of vroegmoderne stijl. De donjon of centrale toren bestaat uit drie verdiepingen die steeds smaller worden, en die elk met een schuin aflopende dakrand zijn getooid. Op elke verdieping zijn een of meer vaak driehoekige dakkapellen aangebracht. Deze torens van steen en hout zijn eerder elegant en mooi dan militair gezien imposant, en om die reden zijn deze kastelen altijd omgeven door stevigere massieve muren en daadwerkelijke verdedigingswerken. Het Hirosaki-kasteel is de kroon op een verder alleszins serieus te noemen burcht.

Kasteel van Himeji

Japan kent vele van deze kastelen, waarvan de meeste in de huidige vorm stammen uit de zeventiende eeuw, toen sommige exemplaren werden herbouwd na de vernietiging van oudere, minder stevige kastelen. Eén van de bekendste prototypische voorbeelden van een Japans kasteel, en een indrukwekkend complex dat in 1993 op de UNESCO-Werelderfgoedlijst terecht kwam als een van de eerste Japanse monumenten, is het kasteel van Himeji, in het zuiden van het grootste Japanse eiland Honshu.

De vroegste fortificaties op de plek van dit kasteel stammen al uit de veertiende eeuw, maar net als het kasteel van Hirosaki kreeg ook het kasteel van Himeji zijn huidige vorm voor het grootste deel in de zeventiende eeuw. De daimyo (een soort landheer) Ikeda Terumasa kreeg de burcht in 1600 toegewezen door shogun Tokugawa Ieyasu, een militaire opperbevelhebber die een dynastie stichtte die over Japan zou heersen tot 1868. Als dank voor militaire steun kreeg Ikeda het kasteel van Himeji. Hij liet het complex flink uitbreiden tot het grootste kasteel van Japan, en liet de donjon, die lijkt op die van Hirosaki, verhogen. Met zes verdiepingen en 42 meter is de witte toren een indrukwekkend gezicht: de bijnaam luidt Shirasagi-jo, wat ‘witte reiger’ betekent, omdat de toren zou lijken op een reiger die het luchtruim kiest.

Tokugawa Ieyasu
Inspiratie

Vanwege de uitzonderlijke schoonheid van het kasteel is het een inspiratie geweest voor veel andere Japanse bouwwerken, en de locatie voor vele verhalen en film- en televisieopnamen uit binnen en buitenland. De miniserie Shogun uit 1980 werd in Himeji opgenomen, hoewel het verhaal zich afspeelt in Osaka. In 1967 bezocht James Bond het kasteel in You Only Live Twice. Over het kasteel doen vele legenden en bovennatuurlijke verhalen de ronde.

De stad Himeji werd aan het einde van de Tweede Wereldoorlog stevig gebombardeerd door de geallieerden, maar het kasteelcomplex van Himeji bleef wonderwel intact. De directe omgeving van het kasteel werd door brandbommen volledig in de as gelegd. Eén bom viel zelfs door het dak van de bovenste verdieping, maar ontplofte gelukkig niet. Ook de grote aardbeving die in 1995 het nabijgelegen Kobe trof schaadde het eeuwenoude kasteel niet. Een geschenk van de grote shogun Tokugawa vergaat natuurlijk ook niet zomaar.

~ Ties Ramekers – Histoday