Erysichthon, gestraft met een onstilbare honger

3 minuten leestijd
Erysichthon verkoopt zijn dochter Mestra
Erysichthon verkoopt zijn dochter Mestra - Jan Havicksz. Steen, 1650-1660 (Rijksmuseum)

De Thessalische koning Erysichthon kreeg het ooit aan de stok met de Griekse godin Demeter en werd op een wel heel bijzondere manier gestraft.

Volgens dit bekende verhaal uit de Griekse mythologie was Erysichthon de zoon van koning Triopas. De eigenwijze man hechtte weinig aan de goden en de godenverering en dat kwam hem uiteindelijk duur te staan. Als de vorst op een dag namelijk hout nodig heeft om een dak te bouwen voor een nieuwe banketzaal in zijn paleis, besluit hij namelijk bomen om te hakken die gewijd zijn aan Demeter, de godin van het graan en de landbouw en gewassen.

Erysichthon kapt de boom van Ceres (Demeter)
Erysichthon kapt de boom van Ceres (Demeter) – Zeventiende-eeuwse prent (Rijksmuseum)
De godin is hevig geschokt door deze gebeurtenis, neemt de gedaante van een priesteres aan en waarschuwt de koning. Erysichthon is echter niet erg onder de indruk en bedreigt de priesteres zelfs met zijn bijl. De godin besluit de koning dan zwaar te straffen. De lompe koning had hout nodig voor een banketzaal zodat hij nog feestelijkere maaltijden kon houden; de godin zorgt er nu voor dat hij zo’n eetzaal écht nodig heeft. Ze straft de koning namelijk met een onstilbare honger. De Romeinse dichter Ovidius omschrijft de wrede straf als volgt:

Eenmaal uit de droom ontwaakt, voelt hij branden een vraatzucht die heel zijn helse maag en schrokkerige keel beheerst: vol ongeduld roept hij om al wat zee, wat land, wat lucht te bieden hebben, klaagt bij volle tafels over honger, roept etend om meer eten; wat genoeg zou zijn voor steden of voor een volk is voor die ene man nog veel te weinig; hoe meer hij in zijn maag laat zakken, des te groter trek. Zoals de zee rivieren van de hele aarde opneemt en, nooit verzadigd, van de meest uitheemse stromen drinkt, of snelverterend vuur nooit voedsel weigert en ontelbaar veel hout verbrandt en verder om zich heen grijpt, als er meer te grijpen valt, en door de veelheid aldoor meer verslindt, zo propt die boevenmond van Erysichthon bord na bord naar binnen en vraagt onderwijl om meer: elke hap eten wekt eetlust en al slikkend voelt hij steeds een holle plek. Ovidius – Metamorphosen VIII 828-842, Vertaling M. d’Hane-Scheltema

Nooit heeft de koning genoeg. De honger blijft altijd. En gek genoeg wordt Erysichthon, hoewel hij de hele dag door eet, niet dikker. Integendeel: de man wordt alsmaar magerder, tot hij vel over been is. Om aan eten te komen verkoopt de koning uiteindelijk al zijn bezittingen, tot hij vrijwel niets meer heeft en aan de bedelstaf raakt.

De hongerige Erysichthon
De hongerige Erysichthon – Johannes of Lucas van Doetechum, naar Gerard van Groeningen, 1601-1652 – detail (Rijksmuseum)

Wanhopig besluit de koning op een dag zelfs zijn dochter Mestra te verkopen. De koningsdochter is eerder de minnares van de belangrijke god Poseidon geweest en die verandert haar, telkens als ze daarom vraagt, in een dier. Erysichthon verkoopt haar dan aan een handelaar en kort na de verkoop neemt Mestra op een onverwachts moment weer de gedaante van een mens aan, waarna ze de benen neemt en zich waar bij haar vader voegt. Die verkoopt haar zo keer op keer. Maar op een dag gaat het mis. Mestra heeft weer de gedaante van een dier aangenomen en is verkocht aan een handelaar. Kort voordat ze weer haar normale gedaante aan kan aannemen, wordt ze echter geslacht en opgegeten.

Erysichthon verliest zo dus ook zijn dochter. En nog is het leed niet geleden. De kwelling duurt voort en de koning is uiteindelijk zo hongerig dat hij besluit zichzelf maar op te eten. Met roofdiertanden stort hij zich op zijn eigen vlees:

Arme man: hij vrat zich op om zich te vullen! Ovidius – Metamorphosen VIII 878

Bronnen

-Het Mythologieboek – Ángel Erro (Librero, 2023) p.256
-Ovidius – Metamorphosen VIII – Vert. M. d’Hane-Scheltema
-https://www.theoi.com/Heros/Erysikhthon.html

Historiek is een onafhankelijk online geschiedenismagazine voor een breed publiek. We willen geschiedenis en actualiteit met elkaar verbinden en geschiedenisverhalen gratis toegankelijk maken. Steun ons werk

Recent gepubliceerd

Reageer

Abonneer
Stuur mij een e-mail bij
guest
0 Reacties
Oudste
Nieuwste Meest gestemd
Inline feedbacks
Bekijk alle reacties

Gratis geschiedenismagazine

Ontvang, net als ruim 54.000 anderen, iedere week de gratis nieuwsbrief van Historiek:
0
Reageren?x
×