Frida Kahlo – Mexicaanse kunstschilderes

Frida Kahlo (1907-1954) werd als derde dochter van een Duitse immigrant op 6 juli 1907 geboren in Coyoacán, een volkswijk in Mexico-stad. Op dat moment kon niemand bevroeden dat zij ooit één van de bekendste en meest getalenteerde kunstenaressen van haar tijd zou worden.

Frida’s jeugdjaren

Nauwelijks zes jaar oud werd Frida Kahlo getroffen door kinderverlamming. De ziekte veroorzaakte een spieratrofie in haar rechterbeen waardoor ze haar verder leven lang mank liep. Het leverde haar de spotnaam op van ‘Frida la coja’ (Frida de manke). Op haar zestiende sloot de Mexicaanse met succes haar basisschoolopleiding af en slaagde ze als één van de eerste meisjes voor het toegangsexamen van de ‘Escuela Nacional Preparatoria’, de meest prestigieuze school van het land. Ze koesterde de droom om nadien verder te studeren en arts te worden, maar het lot zou daarover anders beslissen…

Het ongeval dat haar leven veranderde

Op 17 september 1925 zou voor Frida een nooit meer te vergeten datum worden. Op weg naar huis werd haar bus door een tram aangereden. De schok was zo hevig dat één van haar voeten verbrijzeld werd en een metalen stuk leuning van de autobus haar onderrug en heup doorboorde om er langs haar bekken uit te komen. Vastgekluisterd in een korset en omzwachteld met verbanden werd het een langzaam en pijnlijk herstelproces. Om de verveling te verdrijven begon Kahlo te schilderen, een bezigheid die al snel zou uitgroeien tot een passie en haar verder leven zou tekenen.

Een tumultueuze levensloop

Eind 1928 ontmoette Kahlo op een feest de eenentwintig jaar oudere gerenommeerde kunstschilder Diego Rivera (1886-1957) met wie ze na een stormachtige verhouding het jaar daarop in het huwelijk trad. Algauw bleek echter dat Rivera het niet zo nauw nam met de huwelijkstrouw, waarop ook Frida zich in talloze buitenechtelijke relaties stortte.

Rivera en Kahlo vestigden zich kort daarna in de Verenigde Staten om pas drie jaar later terug te keren naar Mexico. Toen in 1937 de Mexicaanse president politiek asiel verleende aan de uit de Sovjet-Unie verbannen marxistische revolutionair Léon Trotski, boden Diego en Frida hem onderdak aan. Niet meteen het allerbeste idee want al vlug hadden Trotski en Kahlo een amoureuze verhouding. Enige tijd later kwam het tussen Rivera en Kahlo tot een scheiding. In die periode schilderde Frida maar weinig nieuwe doeken, maar daar kwam verandering in toen ze in 1939 de kans kreeg om op uitnodiging van de Franse dichter en schrijver André Breton (1896-1966) enkele van haar schilderijen tentoon te stellen op het kunstensalon in Parijs. Daar maakte ze kennis met de surrealistische en abstracte werken van Pablo Picasso en Wassily Kandinsky.

Na haar terugkeer in Mexico kreeg Frida Kahlo plots last van een schimmelinfectie op haar rechterhand en besloot ze zich te laten behandelen in een gespecialiseerd hospitaal in San Francisco. Tijdens haar verblijf aldaar ontmoette ze Rivera die haar wist te overtuigen opnieuw met hem te trouwen.

Een aangrijpende kijk op een bijzonder werk

In 1944 schilderde Kahlo één van haar meest opmerkelijke zelfportretten: “La columna rota” (vertaald naar het Nederlands: ‘De gebroken zuil’). Het werk weerspiegelt op indringende wijze de fysieke en emotionele pijn waarmee de kunstenares sinds haar busongeval worstelde. Tegen een op de achtergrond geschilderd desolaat landschap heeft Kahlo zichzelf afgebeeld in een stalen korset die haar gehavende wervelkolom, gesymboliseerd door een zuil, in haar opengereten met spijkers doorboorde lichaam moet ondersteunen. Het doek, dat maar weinig mensen onberoerd laat, is het pronkstuk van het ‘Museo Dolores Olmedo’ in Mexico-stad.

Een verdere greep uit het oeuvre van Frida Kahlo

Tijdens haar korte leven schilderde Frida Kahlo een aanzienlijk aantal werken waaronder verscheidene zelfportretten. Ofschoon heel wat van haar doeken inmiddels deel uitmaken van privécollecties, bezitten verschillende musea in de wereld toch enkele markante kunstwerken van haar, zoals de “Two Woman” (Museum of Fine Arts in Boston, Massachusetts), “Frida and Diego Rivera” (Museum of Modern Art in San Francisco, California), “Girl with Death Mask” (Nagoya City Art Museum in Japan), “Self-Portrait: The Frame” (Musée National d’Art Moderne in Parijs) en niet te vergeten “Viva la Vida” wat zoveel betekent als ‘leve het leven’. Het is Kahlo’s laatste werk en te bezichtigen in het naar haar genoemde museum in Mexico-stad.

Een vroegtijdige dood

In het najaar van 1953 ging de gezondheid van Frida Kahlo plots verder achteruit en moest haar rechterbeen, aangetast door koudvuur, geamputeerd worden. Enige tijd later liep ze een zware longontsteking op. Een week na haar zevenenveertigste verjaardag, op 13 juli 1954, kwam ze aan de gevolgen van een longembolie te overlijden, waarna ze volgens haar wens werd gecremeerd.

Een passende hommage

Vier jaar later werd Kahlo’s geboortehuis in Coyoacán als postuum eerbetoon omgevormd tot museum. Men kan er naast tal van persoonlijke bezittingen en memorabilia verscheidene werken van de kunstenares bewonderen. Het museum, beter bekend als ‘La Casa Azul’ omwille van de kobaltblauwe gevelmuren, is met bijna driehonderdduizend bezoekers per jaar één van de drukst bezochte plaatsen in Mexico-stad.

Frida Kahlo: De vrouw achter de legende