Gentse Feesten, Gentse figuren

Tien dagen lang dompelt Gent zich terug onder in een cultureel volksfeest. De “moderne” Gentse Feesten ontstonden weliswaar anno 1970, maar de oorsprong kunnen we echter terug traceren tot 1843! Diverse prominente en minder prominente figuren gaven kleur aan het festival of lagen mee aan de basis van de mooiste dagen van Gent. We kennen allemaal Walter De Buck of Pierke, maar ken je deze al?!

Constant trapt de feesten af

We schrijven 1843 wanneer het toenmalige Gentse stadsbestuur onder leiding van Constant de Kerchove besliste om de vele afzonderlijke kermissen en buurtfeesten die de stad Gent rijk was voortaan te vervangen door één Gemeentefeest. Voor het stadsbestuur en de invloedrijke industriëlen was het min of meer de bedoeling geweest om zo de wildgroei aan lokale kermissen en het daaraan gekoppelde werkverzuim een duidelijke halt toe te roepen.

Het initiatief van de prille Feesten lag aldus bij de burgerij en hun smaak & levensstijl reflecteerde zich dan ook sterk in het gloednieuwe programma: een elitaire paardenkoers in Sint-Denijs-Westrem, een chic bal in het intussen verdwenen Casino aan de Coupure, kruisboogschieting van de Sint Jorisgilde, een opvoering in de schouwburg, een Venetiaanse serenade op de Coupure, enzovoort.

De eerste editie was direct een succes. Burgemeester Constant de Kerchove uitte zijn tevredenheid in een open brief in alle kranten en stelde de lokale industriebazen gerust door te poneren dat de toekomst van het Gemeentefeest verzekerd was en de andere lokale kermissen wel vlug zouden verdwijnen door

“de werklieden het voordeel te doen begrijpen van zich niet aan werkloosheid en aan de vermaken der parochiekermissen over te leveren”.

De Gentse Feesten zouden voortaan het keurige alternatief zijn voor de losbandige lokale kermissen. Waren het profetische woorden?

Placide en de Fluitende Zwaantjes

De affiche van de 9e Gentse Feesten bij Sint-Jacobs (’78) illustreert heel mooi de jarenlange verhouding die er bestond tussen het stadsbestuur enerzijds en de organisators van de feesten bij Sint-Jacobs anderzijds. Een gevleugelde burgemeester Placide De Paepe verdrijft de spottende hippies Adam en Eva van het Sint-Jacobspleintje. Het onderschrift vat op heel ludieke wijze ook het programma voor dat jaar samen:

muze/muziek/poliese/poezie/draken/drank/dans!!!

Tot diep in de jaren ’80 kregen de feesten bij Sint-Jacobs namelijk geregeld politieagenten over de vloer. De nieuwe feestsfeer was natuurlijk ook totaal nieuw voor de ordehandhavers en men moet de reacties zeker in de heersende tijdsgeest plaatsen. Omdat het katholieke stadsbestuur enerzijds vaak geen raad wist met de alternatievelingen maar toch de controle wenste te behouden en de optredende agenten anderzijds vaak de kop van jut waren van de massa, leidde dit al snel tot een verzuurde relatie. Zo renden tijdens het optreden van jazzmuzikant Willem Breuker in ’77, agenten het podium op om de muziek stil te leggen wegens nachtlawaai. De muzikanten liepen al spelend weg, behalve de drummer en dus namen de agenten maar zijn stokken af. Tijdens een andere editie, toen de muziekversterking werd uitgeschakeld, moest men

“maar leren te spelen zonder micro’s en luidsprekers want in het theater hiernaast hadden ze die toch ook niet nodig!”.

Of dreigde men de festiviteiten in ‘82 tegen te houden toen de ondergrondse garage van de Vrijdagsmarkt werd gegraven en het Sint-Jacobsplein als tijdelijke parking zou fungeren, dit tot grote angst van een lokale middenstander op het Sint-Baafsplein:

“De Buck vliegt weg op Sint-Jacobs? Hij … hij gaat toch niet naar hier komen hé? Ik heb juist nieuwe tapis-plain gelegd!”.

De Gentse overheid trachtte Trefpunt het zwijgen op te leggen maar dat lukte niet: De Gentse Feesten bij Sint-Jacobs gingen jaarlijks gewoon door.

Gust de Recordhouder

In een tijd waar een grondige soundcheck tussen de optredens bij Sint Jacobs nog niet aan de orde was, kregen podiumwarmers en extravagante figuren een gewild platform om te schitteren. Zo had je Don Camillo die met zijn mondharmonica een eigenzinnige versie van “It’s a long way to Tipperary” bracht of zanger Jerôme Rieux die met ietwat beverige stem “De sterkste man van Gent” zong tot groot jolijt van het publiek.

Echter, de meest memorabele entr’actes waren ongetwijfeld de stunts van Gust Buysse die er jaar na jaar in slaagde om de gekste wereldrecords te vestigen. Zo slaagde hij er in ‘78 onder andere in om gedurende 225 uur wortels te raspen wat hem de titel “Gust de Wortelschreper” bezorgde. In ’83 (nadat hij zich nu ook verdienstelijk Gust de Muilentrekker, Gust de Balladezanger en Gust de Stempeleer mocht noemen) pende Gust op een gigantische, één meter brede, rol papier de langste vredesbrief ooit neer: een schrijfsel gericht aan de toenmalige Amerikaanse president Ronald Reagan, met de inmiddels beroemde aanhef

“Dier Reagan, steekt da moar uit uwe kop, wij laten hier andere vliegers op: blijft langs doar met uw raketten.”

Het kolossale eindresultaat was een epistel van maar liefst 10 kilometer lang, en een gewicht van 365 kilo.

~ Vigor Clius – Johannes Teerlinck

Benieuwd naar de rest van het verhaal? Koop dan nu EOS memo n°14 in de betere boekenhandel of online via www.scienceshop.be