Geschiedenis van kentekenplaten op auto’s

De kentekenplaat, ook wel nummerbord genoemd, werd in Nederland voor het eerst in 1898 ingevoerd. Hoe ging de invoering van kentekenplaten in zijn werk en wat was de reden om auto’s van nummerborden te voorzien? Een korte geschiedenis van het nummerbord.

Eerste auto’s in Nederland

Begin 2018 stonden er in Nederland bijna 8.4 miljoen personenauto’s geregistreerd. Een enorm aantal, helemaal als je je realiseert hoe het allemaal begon. Uit historisch onderzoek blijkt dat de eerste auto in Nederland in 1893, 125 jaar geleden dus, rondreed in Venlo. De bestuurder was geen Nederlander, maar een Duitser. In 1895 maakte in Tilburg de eerste auto die daadwerkelijk in bezit was van een Nederlander, Joseph Jacobus Bogaers (1869-1930), aandachttrekkende ritjes door de stad.

Al snel maakte het handjevol Nederlandse auto-eigenaren grotere ritten. Zo reed op 18 mei 1896 een Benz Victoria, waarvan ten onrechte is beweerd dat dit de eerste Nederlandse auto was, van Arnhem naar Utrecht. Daar pikte de eigenaar die deze bolide gekocht had de door hem gekochte auto op en tufte ermee naar zijn woonplaats Den Haag. Maar wel zonder kenteken op zijn auto. Dat was nog niet verplicht.

Invoering nummerborden in Nederland

De eerste kentekens in Nederland werden in 1898 ingevoerd. De heer Van Dam uit het Groningse Zoutkamp kreeg de eerste plaat, met daarop het nummer 1. Nummer 2 was voor zijn broer. Een jaar later waren er nationaal ongeveer 170 nummerplaten uitgegeven. De kentekenplaten heetten toen nog ‘rijvergunning’, in plaats van kenteken of nummerbord. Nederland trad hiermee in de voetsporen van Frankrijk en Duitsland. Deze landen hadden kort ervoor al rijvergunningen ingevoerd.

In 1951 had Nederland een mondiale primeur door als eerste land een nationaal in plaats van regionaal nummerbord in te voeren. In de jaren 1906-1951 prijkte op iedere nummerplaat nog een letter, die verried uit welke provincie de eigenaar kwam. In 1951 werd de cijfer-lettercombinatie in Nederland losgekoppeld van de provincie waar men woonde. Een andere grote aanpassing voltrok zich in 1978. Toen veranderde de kleur van de Nederlandse kentekenplaten van blauw in het nog steeds gebruikte reflecterende geel. Heel eenvoudig omdat de nummerplaten daardoor in het donker beter zichtbaar waren.

Het nut van kentekenplaten op auto’s

Toen de auto’s nog niet zo geavanceerd waren, konden agenten bij een overtreding of roekeloos gedrag de auto’s nog bijhouden. Door even flink aan te zetten op de fietstrappers. Al na enkele jaren bleek dit niet meer te doen. Auto’s kregen flink meer vermogen, maar de conditie van agenten groeide niet exponentieel mee. Dit was een belangrijke reden voor de invoering van nummerborden op auto’s.

Naast een betere handhaving en meer veiligheid, zijn er andere goede redenen om nummerborden op auto’s te plaatsen. Zo is bijvoorbeeld de eigenaar van een auto via een nummerbord makkelijker identificeerbaar in het onverhoopte geval van diefstal. Registratie helpt om de autodief te pakken en om het voertuig bij de rechtmatige eigenaar terug te krijgen. Verder verhogen nummerplaten het vertrouwen bij aankoop of verkoop van auto’s, omdat kentekens de autohistorie en het aantal verreden kilometers inzichtelijk maken.

Verkeersveiligheid als argument

Ten slotte kan via de nummerplaat ook gecheckt worden of de eigenaar wel een autoverzekering heeft. Dit helpt om de verkeersveiligheid te verhogen en voorkomt in geval van schade financiële problemen voor eigenaar en/of slachtoffer(s).

In 1925 voerde de Amerikaanse staat Connecticut al autoverzekeringen in, hetgeen liep ‘als een trein‘. Europa volgde wat later. In Nederland waren vracht- en bedrijfsvervoer vanaf 1939 verplicht zich te verzekeren. In 1955 stelde de Benelux een bepaling op over verplichte autoverzekeringen, maar deze is in Nederland, België en Luxemburg nooit geratificeerd. Pas vanaf 1 juli 1964 werd een autoverzekering voor particulieren in Nederland verplicht, vanwege het grote aantal verkeersslachtoffers.

Boek: Een auto voor iedereen – Maarten van Rossem
Interessant: Henry Ford en de eerste personenauto
Lees verder: DAF: een geschiedenis van de personenauto

Enkele bijzondere kentekens

Kenmerk	Omschrijving	Afbeelding
AA	Kentekens die beginnen met AA worden alleen gebruikt voor leden van het koninklijk huis
CD	Bedoeld voor Buitenlandse diplomaten, leden van het Corps Diplomatique.
FH, HF, HA	Groene kentekenplaten bedoeld voor auto-handelaren en testritten.
F	Tijdelijk kenteken (voor één dag).
Z	Bedoeld voor voertuigen die binnen of buiten Nederland worden gebracht.
Blauw kenteken	Bedoeld voor taxi’s.
Donkerblauw kenteken	Kentekenplaat voor oldtimers, met lettercombinaties als DE, DH, DL, DM, DR, AE, AH, AL, AM, AR en DZ.

Bronnen ▼