Helen Parkhurst en het daltononderwijs

In Nederland en België zijn verschillende daltonscholen te vinden. Dit zijn scholen waarbij kinderen van verschillende leeftijden bij elkaar in de klas zitten en onderling veel wordt samengewerkt. De eerste daltonschool ontstond in 1919 in Dalton in de Amerikaanse staat Massachusetts, en werd opgericht door onderwijzeres en pedagoge Helen Parkhurst.

Helen Parkhurst werd in 1886 geboren in Duran, Wisconsin. Ze ontwikkelde zich snel, kon bijvoorbeeld al vroeg lezen en besloot al op jonge leeftijd dat ze onderwijzeres wilde worden. Op haar negentiende ging ze als lerares aan de slag op een kleine school in Waterville, Wisconsin waar ze verantwoordelijk werd voor vijfenveertig kinderen in de leeftijd van 6 tot en met 16 jaar oud. Destijds was klassikaal lesgeven de norm. Parkhurst besloot echter om de kinderen onderling meer te laten samenwerken en eigen verantwoordelijkheden te geven. Ze schroefde alle bankjes los, zodat kinderen in groepjes konden gaan zitten, waarbij de oudere kinderen de jongere konden helpen. Ze noemde deze ervaring later het Waterville-experiment en stelde dat hier de kiem voor haar onderwijsideeën werd gelegd.

Iemand die Parkhurst bewonderde was de Italiaanse pedagoog Maria Montessori, bij wie ze een training in Rome volgde. Volgens Montessori ontwikkelen kinderen zichzelf, zolang ze in een goede omgeving zijn en worden uitgenodigd tot ontwikkeling. De pedagoge stelde verder dat kinderen een natuurlijke drang tot zelfontplooiing hebben. Ouders en opvoeders moeten vooral behulpzaam zijn, maar niet sturend.

De bewondering was wederzijds en toen Montessori naar Amerika kwam om haar methode daar uit te rollen, werd Parkhurst de belangrijkste vertegenwoordiger van het Montessori-onderwijs in Amerika. Na enige tijd besloot ze echter toch haar eigen weg te gaan en startte ze haar zogenoemde Laboratory Plan.

Dalton Laboratorium Plan

Vanaf 1919 kon Parkhurst met hulp van een rijke vriendin, W. Murray Crane, op verschillende scholen experimenteren met haar Laboratory Plan. Eerst deed ze dit op een school voor gehandicapte jongens in Pittsfield en later op een Public Highschool in de plaats Dalton, waarnaar haar methode uiteindelijk wordt genoemd.

Volgens de door Parkhurst ontwikkelde methode krijgt elk vak zijn eigen leraar en moeten leerlingen werken met taken die ze zelf kunnen inplannen. In die tijd was dit uniek. De leerlingen werkten ook voor het eerst aan lange tafels, zodat ze makkelijker met elkaar konden samenwerken en ze kregen zelf meer invloed op wat ze deden en leerden. Al vrij snel kwam er internationale belangstelling voor de methode en werden er op meerdere plaatsen experimenten gedaan om de methode te testen. Ook publiceerde Parkhurst artikelen en gaf ze lezingen over haar methode, waardoor er mondiaal interesse kwam voor haar onderwijsvisie en deze in meerdere landen werd ingevoerd. Voor haar bijdrage aan het Japanse onderwijs ontving ze in 1937 uit handen van de keizer van Japan zelfs een persoonlijke onderscheiding. Dat de keizer haar die persoonlijk overhandigde was voor Japanse gebruiken bijzonder, aangezien ze een ongetrouwde vrouw was.

Daltononderwijs in Nederland

Na haar internationale activiteiten richtte Parkhurst zich weer op haar eigen school, waardoor de verspreiding van haar onderwijsmethode stil kwam te liggen. Tijdens de oorlogsjaren kwam daar nog meer de klad in. In de Verenigde Staten bestaat momenteel alleen de New York Dalton School nog, maar verder wordt er weinig meer gedaan met het daltononderwijs. In Japan, China en Tsjechië, zijn ook daltonscholen, maar vooral in Nederland is het concept aangeslagen. Inmiddels zijn er ruim vierhonderd daltonscholen voor het basisonderwijs en vijfentwintig voor het voortgezet onderwijs in Nederland.

Helen Parkhurst trok zich in 1942 terug uit het onderwijs en ging psychologie studeren. Hierna publiceerde ze verschillende pedagogische artikelen waarvoor ze veel kinderen interviewde. Later deed ze dit ook op radio en televisie met programma’s als Child’s World (1947) en Growing Pains (1954-’55) waarbij ze kinderen ondervroeg over God, stelen, liegen en meer van dat soort thema’s. In de jaren vijftig reisde ze naar Europa en opende ze in Amsterdam de Helen Parkhurstschool, waarbij ze ook werd benoemd tot Officier in de Orde van Oranje Nassau.

De Amerikaanse onderwijsvernieuwer overleed in 1973 na een zware val.

~ Lilian Visser

Lees ook: Maria Montessori (1870-1952) – Grondlegger montessorionderwijs
…en: Peter Petersen en het Jenaplanonderwijs
Boek: Helen Parkhurst. Grondlegster van het daltononderwijs

Video van een daltonschool over het daltononderwijs:

Bronnen ▼