Wanneer je tegenwoordig uitkijkt over de imposante skyline van New York is het moeilijk voor te stellen dat hier ooit bakstenen huisjes met trapgevels gestaan hebben. Kolonisten voeren met bootjes op de Hudson, beladen met handelswaar voor indianen. Velden met wilde aardbeien, bospaadjes en boomgaarden bevonden zich op de plek waar tegenwoordig beton en asfalt overheersen. De tegenwoordige wereldstad begon in de zeventiende eeuw als Nieuw Amsterdam, een handelspost van de West-Indische Compagnie.
De geschiedenis van deze wereldstad speelt de hoofdrol in de nieuwe roman van de in Dublin woonachtige auteur Edward Rutherfurd, het pseudoniem van Francis Edward Wintle (1948). De boeken van de schrijver, die studeerde aan de universiteit van Cambridge en de Stanford Business School, spelen zich af in het verleden en vertellen de geschiedenis van een stad of land aan de hand van opeenvolgende generaties van fictieve families. Belangrijke gebeurtenissen en historische personen worden vermengd met een geromantiseerde verhaallijn. Eerdere boeken vertelden zo de geschiedenis van Londen, Rusland en Ierland en dezelfde opzet koos hij voor zijn boek over New York, dat start in 1664 en eindigt in 2009. Het epische verhaal begint met de Nederlandse kolonist Dirk van Dyck wiens dochter trouwt met een Engelsman met de achternaam Master. Het is de familie Master, die vooral bankiers voortbracht, waarvan meerdere generaties gevolgd worden. Een rol is eveneens weggelegd voor de families Keller, O’Donnell, Caruso en Adler, respectievelijk van Duitse, Ierse, Italiaanse en Joodse afkomst.
Liefde, huwelijksproblemen en ruzies spelen zoals in elke andere roman een rol. Maar meestal schuilt er een diepere historische achtergrond achter de persoonlijke verhalen. Twee vrienden staan als vijanden tegenover elkaar tijdens de onafhankelijkheidsoorlog, een man ruziet met zijn vrouw omdat zij sympathiseert met Abraham Lincoln die hij een onruststoker vindt en een bankier komt in de problemen als gevolg van de verliezen die hij lijdt door de beurscrash van 1929. Andere thema’s en gebeurtenissen die aan bod komen zijn bijvoorbeeld de slavernij, de grote brand van 1776, het wel en wee van de New Yorkse upperclass en natuurlijk ook de aanslag van 9/11. Terwijl de generaties en bijbehorende verhaallijnen elkaar opvolgen, ontwikkelt de stad zich. Wat de Nederlanders Wal Straat noemden wordt Wall Street, immigranten vestigen zich in verschillende nieuwe wijken, het Central Park wordt aangelegd en het Empire State Building wordt gebouwd. En telkens staat de stad voor nieuwe uitdagingen: oorlogen, branden, (rassen)rellen, criminaliteit, financiële crisissen.
Wat de auteur de lezer wil meegeven zijn zowel de negatieve als de positieve kanten van New York. Aan de ene kant bijvoorbeeld de roekeloze hebzucht van speculanten op de New Yorkse beurs, die de stad en haar bewoners meermaals op het randje van de financiële afgrond bracht. Aan de andere kant de kansen en successen die de stad immigranten bood en het ambitieuze en artistieke klimaat waar divers talent tot ontwikkeling kwam. Rutherfurds personages staan synoniem voor al die New Yorkers die de stad hebben gemaakt tot wat ze is. De geromantiseerde verhaallijn is meeslepend geschreven, hoewel de karakters weinig uitgediept worden. Daar is geen ruimte voor, want zodra je gewend geraakt bent aan enkele personages verlaten zij weer het toneel om opgevolgd worden door de volgende generatie. Daarin schuilt wel een nadeel, want op den duur verlies je door de vele opeenvolgende hoofdpersonen het overzicht. De personages zijn echter inruilbaar en uiteindelijk is het het verhaal van de stad dat ertoe doet.
Er valt voor de lezer die weinig kennis heeft van de geschiedenis van New York en de Verenigde Staten genoeg op te steken van dit boek en dat gaat ook nog eens op een vermakelijke manier. Diepzinnige historische inzichten bevat het verhaal echter niet en een goed nazoekbaar overzicht van historische feiten ontbreekt. De werkelijke geïnteresseerde in de geschiedenis van de stad zal dus meer hebben aan een non-fictief boek, bijvoorbeeld Russell Shorto’s Nieuw Amsterdam, uitgegeven in 2004. Op meeslepende wijze beschrijft Shorto de Nederlandse geschiedenis van de stad, eveneens aan de hand van persoonlijke verhalen. Rutherfurds boek is echter door de geromantiseerde opzet laagdrempeliger. De liefhebber van historische romans zal veel leesplezier beleven aan deze dikke pil. Het boek kan een mooi opstapje zijn voor een verdere verdieping in een specifiek onderwerp aan de hand van serieuzere literatuur, waarop de schrijver ook aandringt op zijn website.
Bekijk dit boek bij:
