Kasteel Reinhardstein – Burg Metternich

Op een rotspunt in de Belgische Ardennen, vlakbij het plaatsje Ovifat, bevindt zich het oorspronkelijk uit de veertiende-eeuw daterende Kasteel Reinhardstein, ook wel bekend als Burg Metternich. Het is naar verluidt de hoogst gelegen burcht van heel België en de enige Eifelburcht op Belgisch grondgebied.

Kasteel Reinhardstein werd in de 1354 gebouwd in opdracht van Renaud van Waimes (Weismes), die hiervoor speciale toestemming kreeg van hertog Wenceslaus van Luxemburg. De hoogteburcht verrees op een strategische plek. Door de vallei bij de burcht liep namelijk een belangrijke handelsroute richting de Eifel. Vermoed wordt dat op de betreffende locatie, vlakbij het riviertje de Warche, in de Neolitische tijd ook al mensen woonden. Later werd de locatie ook gebruikt door Kelten, Romeinen en Franken.

Renaud van Waimes overleed zonder nakomelingen waardoor het kasteel in handen kwam van diens oom Winkin. Na zijn dood erfde zijn zoon Jean het domein. Hij stierf in 1442. Het kasteel kwam hierna in handen van verschillende families, waaronder de Nassau’s. Door een huwelijk van Anna Nassau met Willem van Metternich, kwam het kasteel uiteindelijk in bezit van de graven van Metternich die er tot 1812 de scepter zouden zwaaien. Hierdoor wordt het kasteel ook vandaag de dag nog vaak ‘Burg Metternich’ genoemd.

Tijdens de Franse Revolutie werd het kasteel enige tijd in beslag genomen. Pas na de val van Napoleon kwam het weer in de handen van de Metternichs. In 1812 verkocht graaf de Metternich, vader van de voorzitter van het Congres van Wenen, het kasteel om gesloopt te worden. In de jaren hierna raakte het kasteel steeds verder in verval. Enkele jaren lang werd het kasteel vooral gebruikt als een soort steengroeve. Wie stenen nodig had kon tegen betaling stenen van Reinhardstein meekrijgen. In 1815 werd dit sloopwerk gestopt, maar toen was al veel schade aangericht.

“Een uitzonderlijk avontuur”

Dat het kasteel er vandaag de dag toch weer mooi bijstaat en zelfs voor toeristen is te bezoeken, is hoofdzakelijk te danken aan de Brusselse professor Jean Overloop (1915-1994). Toen zijn oog in 1965 op het vervallen kasteel viel, werd de kiem gelegd voor wat de professor later zelf “een uitzonderlijk avontuur” noemde. Jean Overloop was een groot bewonderaar van de Metternichs en besloot hun oude burcht weer op te bouwen. De professor stak in de jaren die volgden veel van zijn eigen vermogen in de herbouw en werd daarnaast geholpen door allerlei private giften.

In 1969 nam de professor de burcht volledig over van de Belgische staat en begonnen de wederopbouwwerkzaamheden. Overloop had inmiddels veel onderzoek gedaan naar de geschiedenis en architectuur van de burcht en ook soortgelijke burchten in de Eifel en het Rijnland nauwgezet bestudeerd. De vereniging die de burcht momenteel beheert schrijft hierover:

“Professor Overloop verzette zich hardnekkig tegen een willekeurige heropbouw. Hij zocht met grote zorg alle elementen die het essentiële en best van zulk gebouw zouden deel uitmaken. Dit om de ziel ongeschonden te bewaren.”

Het huidige kasteel is geen identieke wederopbouw van de oorspronkelijke burcht, maar Overloop probeerde dus wel zoveel mogelijk essentiële historische elementen terug te laten komen. Voor de herbouw werd met de hand meer dan zestig ton stenen vanuit de vallei naar boven gebracht. En voor het dak van de kapel van de burcht werden meer dan tienduizend leistenen aangevoerd.

Kasteel Reinhardstein bestaat onder meer uit een ridderzaal, wachterszaal, salon, bibliotheek, kapel en een wachterstoren, de zogeheten Salamander Toren. Deze toren is gebouwd in de jaren 1980-85. De verschillende ruimten zijn gedecoreerd met historische meubelen, tapijten, harnassen, wapens, schilderijen en beelden.

Na voltooiing van de herbouw ging Overloop in het kasteel en organiseerde hij er geregeld concerten. De professor overleed op 30 oktober 1994 in Malmedy. Drie jaar later werd besloten zijn laatste resten over te brengen naar de burcht. Daar kregen ze een plek onder de kasteeltoren. Zijn vrouw en dochter, die het kasteel erfden, schonken het bouwwerk aan een vereniging zonder winstoogmerk. Deze beheert het kasteel en stelt het open voor het publiek. Kasteel Reinhardstein is alleen onder begeleiding van een gids te bezoeken. Enkele jaren geleden werd het kasteel gebruikt voor opnames voor de populaire televisieserie Het Huis Anubis.

Waterval van Reinhardstein

Op geringe afstand van Kasteel Reinhardstein is een smalle waterval te vinden. Met een hoogte van zestig meter is dit de hoogste waterval van België.

Boek: Burchten & kastelen

Beelden van Kasteel Reinhardstein / Burg Metternich

Bronnen ▼