‘Leve de koning!’ op Prinsjesdag

Elke derde dinsdag in september klinkt op Prinsjesdag het ‘Leve de koning!’ door de Ridderzaal. Dit gebeurt nadat de koning de troonrede heeft beëindigd. Waar komt deze traditie vandaan en wie was de eerste die deze kreet slaakte?

Sinds 1897 klonk er ‘Leve de koningin’

Het was de predikant J.H. Donner – van 1880-1901 Tweede Kamerlid voor de ARP en voorvader van CDA-politicus en huidige vice-president van de Raad van State P.H. Donner -, die op 21 september 1897 na de Troonrede spontaan ‘Leve de koninginnen!’ riep. In het meervoud dus. De uitroep was bedoeld voor koningin-regentes Emma en de zeventienjarige koningin Wilhelmina. De aanwezigen reageerden op Donners uitspraak met een driewerf ‘Hoera!’. De blij verraste koninginnen draaien zich om naar de aanwezigen en maakten een diep buiging.

Hierna werd het ‘Leve de koningin!’ een traditie. Donner hief de leus nog jarenlang aan. En na hem volgden anderen zijn voorbeeld. Na de Tweede Wereldoorlog, vanaf 1946, werd het gebruikelijk dat de voorzitter van aanwezige Kamerleden, de Eerste Kamervoorzitter, de leus aanhief.

‘Leve de koningin!’ wordt ‘Leve de koning!’

Vor het laatst in 2012 klonk het ‘Leve de koningin!’. Nadat Willem-Alexander zijn moeder was opgevolgd als Koning der Nederlanden, klonk sindsdien na het afronden van de troonde wens ‘Leve de Koning!’

In de vroege twintigste eeuw en het interbellum – van 1902-1933 – klonk na de hulde die de koningin werd toegewenst, ook de leus ‘leve de Prins’. Dit had te maken met het feit dat in 1902 Prins Hendrik voor de eerste maal acte de présence gaf tijdens de troonrede in de Ridderzaal. En in het jaar 1927, toen prinses Juliana in 1927 bij de troonrede was, schreeuwde de liberale politicus Van Rappard ‘Leve de prinses’. Hierop volgden drie ‘Hoera’s.

Overzicht van boeken over het Nederlandse koningshuis

Bronnen ▼