Een nieuwe kijk op meesterwerken uit de kunstgeschiedenis. Dat biedt de tentoonstelling Verso die sinds donderdag in museum het Mauritshuis in Den Haag te bezoeken is. Een expositie die het publiek niet de voorkant toont, maar een exacte replica van de achterzijde van wereldberoemde schilderijen zoals Da Vinci’s Mona Lisa, Starry Night van Van Gogh en Meisje met de parel van Vermeer.
De Braziliaanse kunstenaar Vik Muniz is gefascineerd door de Oude Meesters. Toen hij enige tijd geleden in contact kwam met Emilie Gordenker, directeur van het Mauritshuis, deed hij een bijzonder voorstel. Hij wilde een tentoonstelling maken over de achterkant van schilderijen. Zijn zogenaamde Verso’s laten het publiek anders kijken naar beroemde schilderijen. Emilie Gordenker:
“De voorstellingen kunnen we ons vaak wel voor de geest halen, maar we beschouwen de werken zelden als objecten die worden opgehangen, verplaatst en bewaard, en zelfs etiketten en opschriften dragen. Door afstand te nemen van de voorstelling, krijgen we meer waardering voor het kunstwerk zelf.”
De tentoonstelling toont een overzicht van Muniz zijn serie Verso’s aangevuld met vijf speciaal voor deze tentoonstelling gemaakte werken gebaseerd op de collectie van het Mauritshuis: Johannes Vermeer’s Meisje met de parel en Gezicht op Delft, Het puttertje van Carel Fabritius, De anatomische les van dr. Nicolaes Tulp van Rembrandt en het Gezicht op het eiland Itamaracá in Brazilië van Frans Post. Met dit laatste kunstwerk vestigt Muniz de aandacht op zijn eigen identiteit als Braziliaan en zijn associaties met Johan Maurits van Nassau-Siegen, de oorspronkelijke eigenaar van het Mauritshuis, gouverneur van Nederlands Brazilië van 1637-1644, en opdrachtgever van het schilderij van Post.
Het Mauritshuis:
“Voor Muniz is de achterkant van ieder schilderij iets heel individueels dat de geschiedenis van het object laat zien door middel van gaten, ijzerwaar, etiketten en andere merken die in de loop van de tijd zijn opgebracht. De achterkant van een schilderij verandert door de jaren heen: iedere eigenaar voegt er iets aan toe en elke behandeling laat zijn sporen na. Het laat de materialen zien waarvan het werk is vervaardigd – zoals spieraam, doek of paneel – maar ook de lijst en de bescherming die is aangebracht om het veilig op zaal te kunnen hangen. Bovendien is het een kant die doorgaans alleen zichtbaar is voor museummedewerkers. Deze intieme kant van beroemde meesterwerken wil Muniz met de bezoekers delen.”
Productieproces
Naast de vijftien Verso’s is er in de tentoonstelling veel aandacht voor het complexe productieproces. Een speciale gratis multimediatour geeft toelichting bij elke tentoongestelde Verso. In vitrines liggen voorbeelden van voorstudies van labels, nagemaakte (halve) stempels en proefmonsters van doeken die gedaan zijn om tot de perfecte veroudering te komen. Ook worden er verschillende GoPro video’s getoond die de zoektocht en productie van de Verso’s van het Mauritshuis in beeld brengen.
De tentoonstelling, getiteld Vik Muniz: Verso, loopt tot en met 4 september 2016.
Bekijk ook:Acht topstukken uit het Mauritshuis
Boek: Uit de doeken – Een biografie van het Mauritshuis