Met hangen en wurgen – Herkomst en betekenis

Als iets ‘met hangen en wurgen’ gebeurt, is er sprake van een situatie of handeling die moeilijk verloopt. Iets kost veel moeite, vaak meer dan gedacht. Waar komt dit gezegde vandaan?

Wanneer iets met de grootste moeite of kantje boord is gelukt, wordt de uitdrukking met hangen en wurgen wel eens gebruikt. Een voorval, taak of gebeurtenis loopt met veel moeite maar net goed af. Het had niet veel gescheeld, of het dubbeltje was de andere kant op gevallen: het was dus een dubbeltje op zijn kant.

Herkomst van het gezegde

Een variant op met hangen en wurgen komt in de Nederlandse taal al sinds de vroegmoderne tijd, specifiek de zestiende eeuw, voor. Toen werd de variant…

….tussen hangen en wurgen…

…gebruikt. Hangen en wurgen heeft in deze uitspraak te maken met executies. Met ‘hangen’ wordt hier de executiemethode ‘opgehangen worden’ bedoeld. Wanneer iemand opgehangen werd, kreeg de veroordeelde een strop om de nek. De betreffende persoon stond op een verhoging, waarna een luik openklapte en het touw de val (en vaak ook de nek) brak. Als de veroordeelde al niet direct overleden was, werd hij of zij door de dichttrekkende strop alsnog gewurgd. Vandaar dus de woordcombinatie hangen en wurgen.

‘Tussen hangen en wurgen’ kreeg later een iets minder ernstige betekenis, namelijk: radeloos zijn, het niet meer weten of problemen of moeite met iets hebben. Volgens taalkundigen is hieruit later de variant ‘met hangen en wurgen’ voortgekomen.

Boek: Historische atlas van misdaad en straf. Nederlanders over de schreef

Bronnen ▼