Middeleeuwse Brusselaars geplaagd door diarree

Tussen de veertiende en zeventiende eeuw hadden veel inwoners van Brussel geregeld last van hevige diarree. Dat blijkt uit onderzoek van de Universiteit van Cambridge en het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen (KBIN).

In drie middeleeuwse en postmiddeleeuwse beerputten troffen de onderzoekers eitjes aan van parasitaire wormen, spoelworm, zweepworm, lintworm, kleine en grote leverbot en haarworm. Ook werden sporen aangetroffen van twee soorten amoeben (Giardia duodenalis en Entamoeba histolytica) die beide dysenterie veroorzaken. Deze besmettelijke, zware vorm van diarree komt in het westen tegenwoordig niet veel meer voor. Soms lopen toeristen de infectie nog wel op tijdens bezoek aan tropische gebieden. De infectie kan aanleiding tot uitdroging en in sommige gevallen fataal kan zijn, voornamelijk voor jonge kinderen en ouderen.

Dat dysenterie in onze gebieden vroeger veel vaker voorkwam was al bekend, maar wordt nu ook aangetoond door het onderzoek in de Brusselse beerputten. Koen Deforce, archeoloog aan het KBIN, over het onderzoek:

‘Oude beerputten zijn een schatkamer. De resten van planten en dieren die werden opgegeten maar niet volledig verteerd zijn, zoals pitten en andere zaden, kleine botjes en visgraten, kunnen vaak nog worden geïdentificeerd. Ze leveren ons informatie over het dieet en voedingspatroon van vroegere bevolkingsgroepen. We vinden in die beerputten vaak ook resten van darmparasieten waarmee die vroegere bevolking geïnfecteerd was.’

Riool

Met de hygiëne was het in de betreffende periode minder goed gesteld dan in onze tijd. Drinkwater en voeding kwamen destijds geregeld in contact met menselijke uitwerpselen. En de rivier de Zenne, die dwars door Brussel stroomt, werd nog veelvuldig gebruikt als riool. Dit bleef nog zo tot in de twintigste eeuw. Bij hoogwater overstroomden lager gelegen buurten van de stad, waardoor infectieziekten zich makkelijk verspreidden. De studie naar de Brusselse beerputten is recent gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Parasitology.

Ook interessant: Laatmiddeleeuwse poephumor
…of: Classicus Fik Meijer over diarree (en andere reisgerelateerde zaken)