Midden-orthodoxie – Hervormde stroming

Midden-orthodoxie is een begrip uit de kerkgeschiedenis, dat refereert aan een stroming in het hervormde segment van de Protestantse Kerk in Nederland (PKN).

Betekenis van midden-orthodoxie

Het begrip midden-orthodoxie werd gebruikt voor een stroming in de voormalige Nederlandse Hervormde Kerk (NHK), die in 2004 is opgegaan in de Protestantse Kerk in Nederland. Het is een verzamelbegrip van een groep kerkleden, die de grote middenmoot van de kerk vormde. De leden voelden zich vooreerst hervormd kerklid en wilden de kerk opbouwen.

De midden-orthodoxie voelde zich niet verwant met een van de stromingen (modaliteiten) in de kerk, zoals de Gereformeerde Bonders of de vrijzinnigen, maar waren vooral kerklid en streefden naar het behoud van een hervormde nationale volkskerk. Het grootste deel van de midden-orthodoxie behoorde tot de ethische en confessionele modaliteiten binnen de NHK. Na 1945 voerde de Nationale Synode van de NHK vaak een midden-orthodox kerkbeleid.

De achterliggende theologische invloeden op de midden-orthodoxie kwamen van de Zwitserse theoloog Karl Barth en diens dialectische theologie. Vanaf de jaren 1970 vormden de midden-orthodoxen de motor achter het Samen op Weg-proces, dat uitmondde in de fusiekerk Protestantse Kerk in Nederland in 2004.

Herkomst van het begrip

Het begrip ‘midden-orthodoxie’ is geïntroduceerd door theoloog Hendrikus Berkhof in diens boek Crisis der midden-orthodoxie uit 1951. Berkhof gebruikte het woord midden-orthodoxie in kritische zin en doelde hiermee op de zijns inziens kleurloosheid, bleekheid en oppervlakkigheid van deze kerkstroming.

Tegenwoordig vormt de midden-orthodoxe groepering in de PKN zo’n 24 procent van het totaal aantal leden. Daarmee is de midden-orthodoxie de grootste stroming binnen dit kerkgenootschap.

Boek: Christelijke Encyclopedie – George Harinck (red.)

Bronnen ▼