Dagelijks worden er zegswijzen en uitdrukkingen gebruikt waarvan de oorspronkelijke betekenis onbekend is. Wie denkt er bij “iemand in de luren leggen” nog aan de doeken, waarin kinderen met Engelse ziekte werden gewikkeld om het kromtrekken van armen en benen tegen te gaan?
Veel uitdrukkingen die ontleend zijn aan dergelijke voorwerpen kan men tegenwoordig alleen nog in musea bekijken. In de nieuwe rubriek Taalmuseum worden historische gebruiksvoorwerpen en praktijken gekoppeld aan Nederlandse uitdrukkingen en zegswijzen.
Naar iemands pijpen dansen
Betekenis: Alles doen wat een ander wil; eigenlijk zo dansen als een ander fluit.
Verklaring: Deze zegswijze heeft een lange geschiedenis. Hij gaat terug op een oude Griekse fabel van de fluitende visser. Door middel van een fluitspel probeert een visser vissen naar zich toe te lokken. Als dit niet lukt grijpt hij naar het net, waarmee hij meer succes heeft. Tegen de op het strand spartelende vissen zegt hij dan:
“Wat zijn jullie toch slechte dieren. Toen ik net floot wilden jullie niet dansen, nu ik met fluiten gestopt ben doen jullie het wel”.
In de Middeleeuwen wordt het gezegde vooral uitgebeeld via de zogenaamde dodendans. Hierbij wordt de dood voorgesteld als een muzikant, die de mensen naar zijn pijpen laat dansen.
- Lijst van historische uitdrukkingen