Wekelijks verschijnen er nieuwe geschiedenisboeken. Van lijvige studies tot publieksboeken en van naslagwerken tot historische strips. Op Historiek plaatsen we veel voorpublicaties en we bespreken zoveel mogelijk titels, maar alles bespreken is ondoenlijk. Daarom hebben we de rubriek ‘signalementen’. Hier plaatsen we wekelijks een bericht met daarin recent verschenen en besproken titels.

<<< Signalementen week 11 | Signalementen week 13 >>>

Selectie week 12

De dochters van Jalta

Aan het einde van de Tweede Wereldoorlog werd de wereld opnieuw ingedeeld. Stalin, Churchill en Roosevelt gingen de geschiedenisboeken in als de vormgevers van deze nieuwe machtsverdeling, maar achter de schermen speelden drie bijzondere vrouwen een cruciale rol. Dit is het verhaal van Sarah Churchill, Kathleen Harriman en Anna Roosevelt. In De dochters van Jalta vertelt historicus Catherine Katz hoe deze drie jonge, gedreven vrouwen hun machtige vaders voor een crisis behoedden toen de alliantie uiteen dreigde te vallen.
Bespreking: De dochters van Jalta
H.W.R. was hier

‘H.W.R. was hier’ is het verhaal van een Canadese soldaat, opgetekend door Ernst Arbouw. In een stukje bos in Eelde, net buiten de stad Groningen, vindt Arbouw een boom met de initialen van een Canadese soldaat erin gekerfd: H.W.R. TORONTO. CANADA. Arbouw raakt gefascineerd en geobsedeerd. Wie was H.W.R.? Met niet meer dan die drie letters gaat hij op zoek en vindt in een geallieerd archief een naam: Harold Wilbert Roszell, 21 jaar oud, gesneuveld bij de bevrijding van Groningen op 16 april 1945.
Het gedroomde museum. Kunstmuseum Den Haag

Lang voordat museumarchitectuur populair was als toeristische trekpleister, droomden architect Hendrik Petrus Berlage en museumdirecteur Hendrik Enno van Gelder van een spraakmakend museumgebouw. Een gebouw waar bezoekers zich thuis zouden voelen, en waar de kunst ultiem tot z’n recht zou komen. In 1935 werd deze droom werkelijkheid met de opening van een nieuw museum voor moderne en toegepaste kunst in Den Haag. Hoewel Berlage in 1934 stierf en de oplevering dus niet meemaakte, heeft hij samen met Van Gelder een voorbeeld geschapen voor vele musea die later ontstonden.
Naar de hel met Hitler
Niet alle Duitsers vormden ten tijde van het Derde Rijk een kudde schapen die zich gedwee naar de ondergang liet leiden door de Führer. Edelweißpiraten verkochten leden van de Hitlerjugend al eens een pak slaag. De Swingjugend luisterde naar verdorven muziek. Gevaarlijker was de actie van de studenten van de Weiße Rose om regimekritische pamfletten rond te strooien. Daarvoor kwamen ze onder de guillotine terecht. Veel generaals en officieren morden over de Führer.
Bommen in Brussel

Op 22 maart 2016 ontploffen er bommen op de luchthaven van Zaventem en in het Brusselse metrostation Maalbeek. Na de aanslagen in Parijs en in andere Europese steden ontkomt ook België niet aan de terreur van de Islamitische Staat (IS). De explosies kostten het leven aan 35 mensen. Er vallen meer dan driehonderd gewonden. Journalist Joanie de Rijke en arts Tine Gregoor gaan voor dit boek op zoek naar betrokkenen van deze zwarte dag. Brussel ging op slot, het dreigingsniveau in het land werd verhoogd van drie naar vier. Wie herinnert zich niet meer waar ie was toen het nieuws bekend raakte?
Onderweg naar 1832

Onderweg naar 1832 vertelt het verhaal van zes jonge mensen uit eenvoudige milieus, met ieder een bijzondere geschiedenis. Twee vrouwen en vier mannen, van wie één met Joodse migrantenwortels. Het speelt tegen de achtergrond van de schoolwereld uit de vroege negentiende eeuw en loopt vanaf hun kindertijd tot 1832. In dat jaar waren ze als dertigers aanwezig op een legendarisch jubileumfeest ter ere van hun onderwijsinspecteur. Ze hadden toen, gegeven hun afkomst en sekse, binnen het onderwijs opvallend carrière gemaakt. Op basis van historische bronnen laat het boek zien hoe dit kwam en wat ze onderweg naar 1832 meemaakten.
Op weg naar de hemel

Wanneer ontstond de kosmos? Zo’n 13,8 miljard jaar geleden is ons antwoord vandaag. Voor de middeleeuwse mens was dit een vraag die er niet toe deed. De mens was immers 5199 jaar voor de geboorte van Christus geschapen, en wel op 25 maart, op een vrijdag. In de middeleeuwen zag men de geschiedenis als een doorlopende lijn van de Schepping tot de Jongste Dag, waarop het Laatste Oordeel zou plaatsvinden. Op weg naar de hemel duikt in middeleeuwse kronieken, devotionele teksten en hoofse ridderromans, veelal geschreven in het Middelnederlands, voor en in opdracht van de elite van toen.
Over grenzen
In Over Grenzen laat Joanne Nihom zien wat er gebeurt in Israël, het land waar ze woont. Ze schrijft over de positieve initiatieven en inspirerende mensen die de media vaak niet halen en toont zich als Joodse vrouw kwetsbaar in de voor haar soms ingewikkelde maatschappij. Haar verhalen gaan over verbinding, over het gewone en ongewone en de uitdagingen van de regio.
Van Elmina naar Paramaribo

Dit is het waar gebeurd verhaal van de overtocht van ‘de slavenhaler’ Jan Wils. Deze ambtenaar verhaalt in het jaar 1686 in zijn journaal over de aankoop aan de Goudkust (Ghana) en het vervoer naar Paramaribo van 500 tot slaaf te maken Afrikanen met het slavenschip de ‘Coninck Salomon’. Suriname is in dat jaar maar net twintig jaar een Nederlandse kolonie waar de eerste generaties Afrikanen worden aangevoerd en de eerste Nederlandse zeevaarders in deze periode hun bevindingen van de ontwikkelingen aan de West-Afrikaanse kust opschrijven. De tot slaaf te maken Afrikanen vervoerde hij als ambtenaar in opdracht van de West Indische Compagnie (WIC).
2020. Sportjaar zonder podium
Precies een jaar nadat in 2020 de eerste lockdown begon, publiceren sporthistoricus Jurryt van de Vooren en Micha Peters een ebook waarin ze een blik in het verleden werpen. Hoe ging de sport in het verleden om met grote crisissen? Het project verrasste de auteurs zelf ook. Zo wisten ze bijvoorbeeld niet dat de invoering van de scheenbeschermers bij het voetbal een paniekreactie van de FIFA was na de uitbraak van aids. Of dat er al in 1866 een sportevenement stil werd gelegd vanwege de uitbraak van een epidemie. En dat het WK schaatsen van 1890 in Amsterdam plaatsvond tijdens een hele verre voorganger van corona.